10. Sınıf Ekosistem Ekolojisi Konu Anlatımı

Doğada hiçbir canlı tek başına yaşamaz. Her canlı, çevresiyle sürekli etkileşim içindedir. Ağaçlar, hayvanlar, mantarlar, bakteriler ve insanlar… Hepsi bir bütünün parçalarıdır. İşte bu büyük yaşam ağına ekosistem diyoruz.

Ekosistem ekolojisi, canlıların birbirleriyle ve yaşadıkları çevreyle olan ilişkilerini inceler. Bu konuda; besin zincirleri, enerji akışı, madde döngüleri, popülasyon ve çevre etkileşimi gibi doğanın işleyişini belirleyen temel kuralları öğreneceksin.

Bu bilgiler, sadece biyoloji dersinde değil, doğaya daha bilinçli yaklaşabilmek için de sana rehber olacak.

Ekosistem Ekolojisi

1. Ekoloji Nedir?

Ekoloji, canlıların birbirleriyle ve çevreleriyle olan ilişkilerini inceleyen bilim dalıdır. Canlıların yaşadığı ortama habitat, bu ortamda üstlendiği role ise ekolojik niş denir.

2. Ekosistem Nedir?

Ekosistem, belirli bir alandaki canlılar (biyotik) ve cansız çevre (abiyotik) arasındaki madde ve enerji alışverişinin gerçekleştiği sistemdir.

Ekosistemi Oluşturan Faktörler:

3. Madde Döngüleri

Canlıların yaşaması için doğada bazı maddeler sürekli döner:

a. Su Döngüsü: Buharlaşma → Yoğunlaşma → Yağış → Toprak ve canlılara dönüş

b. Karbon Döngüsü: Fotosentezle alınır, solunumla geri verilir.

c. Azot Döngüsü: Toprakta bakteriler sayesinde azot bitkilerce kullanılabilir hale gelir.

4. Enerji Akışı

• Enerji güneşten gelir.
• Bitkiler fotosentezle enerjiyi alır → hayvanlara aktarılır.
• Enerji besin zinciriyle taşınır ama her basamakta azalır!
• Enerji geri kazanılmaz, madde döner, enerji akıp gider.

5. Besin Zinciri ve Ağı

Besin Zinciri: Canlıların beslenme ilişkilerini sıralı olarak gösterir.

Örn: Ot → Çekirge → Kurbağa → Yılan → Kartal

Trofik Düzeyler:

6. Popülasyon, Komünite, Ekosistem ve Biyosfer