2017 LYS’de Edebiyat soruları ilk kez değişti

MEB’e bağlı ortaöğretim kurumlarında edebiyat derslerine giren öğretmenlerin en büyük şikayeti MEB’in “Türk Edebiyatı”, “Dil ve Anlatım” derslerindeki kazanımlarıyla ÖSYM’nin “LYS Türk Dili ve Edebiyatı Testi”ndeki edebiyat sorularının birbiriyle çelişmesidir.

Bakanlığımızın kazanımları incelendiğinde amaçlanan şudur: Öğrenci; öğretici ya da edebi bir metni okuyup anlayabilmeli, yorumlayabilmeli, analiz edebilmeli, çıkarım yapabilmeli, başka metinlerle mukayese edebilmelidir.

LYS’ deki edebiyat soruları incelendiğinde ise bariz olarak öne çıkan, ezbere dayalı sorulardır.

Öğrenci metni tanımadan, edebiyat kültürü kazanmadan, sadece yazar, yapıt, tür, dönem adı ezberleyerek soruları çözebilmekte, üniversiteye gidebilmektedir.

Bunun yanlış olduğu açıkça ortadadır.

Amaç ezber yapmak olmamalı, metin ekseninde bilgiler verilmeli. Somuttan soyuta gidilmelidir.

Tabii ki ezberlenecek bilgiler de vardır ama asıl öncelik, metinleri kavratmaya yönelik olmalıdır.

2017 LYS edebiyat sorularında dikkat çekici bir değişiklik göze çarpmaktadır: Metin ağırlıklı sorular.

Bu yılki LYS’de ÖSYM’nin soru hazırlayıcıları, Bakanlığımızın kazanımlarını göz önünde bulundurmuştur.

32 tane edebiyat sorusunun yoklandığı bu sınavda tam 13 soru, metin inceleme; 6 – 7 soru da metin + bilgi niteliğindedir.

Yani 20’ye yakın soru öğretici ya da edebi metin bağlamındadır.

Türkçe yorumlama ağırlıklı 24 soru da göz önüne alındığında 56 sorunun yaklaşık 40‘ı “metin ağırlıklı” olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bu da MEB’in kazanımlarıyla muazzam derecede örtüşmektedir ve bir ilktir.

Örneğin;

İlahi, şarkı ve semai gibi şiirsel metinler,

Didaktik şiir örneği,

Fütüvvetnamedeki güncelliğini bugün de koruyan, hepimizin istediği “sözünde durmayı, yalan söylememeyi ve sabırlı olmayı” öneren öğretici yazı,

Edebi sanatları sorgulayan iki soru,

Fakir Baykurt’un Yılanların Öcü romanından alıntılanan Karataş köyü ile ilgili metin,

Ahmet Altan’ın Dört Mevsim Sonbahar romanından alınan ve üstkurmaca yönteminin kullanıldığı postmodern metin,

Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Erzurumlu Tahsin adlı hikayesinden alınan olay metni; doğrudan metinleri incelemeye yönelik sorulardır.

ÖSYM‘nin bu tarzını takdirle karşılıyoruz ve kendilerini tebrik ediyoruz.

Olması gereken buydu.

Bakanlığımızın kazanımlarıyla uyumlu, hem metni sorgulayan hem bilgi gerektiren soruların sorulması; adayları hem okula bağlayacak hem de ders kitaplarındaki metinleri dikkatle dinleyip anlamaya çalışmalarını, öğrenmelerini sağlayacaktır.

Sınavın soru dağılımına gelince Türkçede “noktalama işaretleri” ve “anlatım bozukluğu“; edebiyatta ise “destanlar dönemi” ve “metinlerin sınıflandırılması” konularından soru gelmedi. “Metinlerin sınıflandırılması” konusunun işlendiği “dil ve anlatım 11” ve “dil ve anlatım 12” sınıflarından soru gelebilirdi.

Soru dağılımı aşağıda tabloda belirtilmiştir.

Not: Sorularda gözden kaçan bazı hatalar da vardır.

Örneğin 32. soruda üçüncü kelime olan “Divan” sözcüğü büyük yazıldığı halde 56. soruda soru kökünde küçük yazılmıştır. Doğrusu TDK’nin imla kılavuzunda da belirttiği gibi tam bir dönem adı olmayan “divan edebiyatı” biçiminde küçük yazılmalıydı. Yani 56. sorudaki yazım doğru, 32’deki yanlıştır.

Yine 41. sorudaki “servetifünun” sözcüğü dönem adı olmadığı, bir derginin adı olduğu için “Servet-i Fünun” biçiminde yazılmalıydı çünkü dergi adı özeldir. 39. soru, A şıkkındaki yazım ise doğrudur.

TALAT ALMAZ

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖĞRETMENİ