3. Sınıf Maddeyi Tanıyalım Konu Anlatımı
Sertlik, Yumuşaklık, Esneklik, Kırılganlık, Renk, Koku, Pürüzlü, Pürüzsüz, Katı, Sıvı, Gaz gibi kavramların açıklandığı Maddeyi Tanıyalım Konu Anlatımı karşınızda. 3. Sınıf Maddeyi Tanıyalım Konu Anlatımı, Maddeyi Tanıyalım Konu Anlatımı, 3. Sınıf Fen Bilimleri Konu Anlatımı
Maddeyi Tanıyalım
Maddeyi Niteleyen Özellikler
Maddelerin özelliklerini duyu organlarımızla ayırt edebiliriz. Örneğin domatesin rengini gözümüzle, kokusunu burnumuzla, tadını dilimizle, yumuşaklığını derimizle algılarız. Beş duyu organımızla algılayabildiğimiz bu özellikler, maddeyi niteleyen özelliklerdir.
Sertlik – Yumuşaklık:
Varlıkların sert veya yumuşak olduğunu dokunma duyumuzla algılayabiliriz. Metaller sert maddelerdir ve elle şekil vermek çok zordur. Bir maddenin şeklini kolaylıkla değiştiremiyorsak o madde sert maddedir.
Sert maddeler kolaylıkla bükülemez, sıkılamaz, ezilemez ve çizilemez. Demir, tahta, mermer ve cam gibi maddeler sert maddedir.
Kolaylıkla şekli değiştirilebilen maddeler ise yumuşak maddelerdir. Bu maddelere az bir kuvvet uygulandığında çok çabuk şekli değişebilir.
Esneklik:
Lastik, sünger gibi birçok maddeyi eğebilir, bükebilir, uzatabilir veya sıkıştırabiliriz. Bu şekilde maddenin şeklini değiştirebiliriz. Şekli kolaylıkla değişebilen maddeler esnek maddelerdir. Esnek maddelere uygulanan kuvvet kaldırıldığında tekrar eski şekline döner.
Kırılganlık:
Herhangi bir etki sonucu kırılabilir. Böyle maddeler kırılgan maddelerdir. Kırılgan maddelerin kırılganlık özellikleri aynı olmayabilir. Bazılarına az bir kuvvet uygulandığında çabucak kırılabilirken bazılarının kırılması için fazla kuvvet gerekir.
Pürüzlü-Pürüzsüz Olma
Yüzeyleri düz olmayan dokunduğunuzda girintiler çıkıntılar hissettiren maddeler pürüzlü maddelerdir. Ceviz kabuğu, araba lastikleri, sünger, ağaç gövdesi pürüzlüdür.
Yüzeyleri düz olan, dokunduğunuzda kayma hissi veren maddeler pürüzsüz maddelerdir. Ayna, cam gibi maddelerin yüzeyleri pürüzsüzdür.
Karlı ve buzlu havalarda arabalara kışlık lastik takılır. Kış aylarında altı kalın ve tabanı pürüzlü ayakkabılar tercih edilir. Bunların sebebi karlı ve buzlu yollarda kaymayı engellemektir.
Renk
Gökkuşağındaki renkleri, boya kalemlerimizi, meyveleri renklerine bakarak ayırt edebiliriz. Çevremizde aynı renklerde maddeler de vardır. Un, tuz, şeker beyaz renklidir ve renklerine göre ayıramayız.
Koku
Pek çok maddenin kendine özgü kokusu vardır. Koklama duyumuzla maddeleri birbirinden ayırt edebiliriz. Nane, gül, vanilya, tarçın, soğan, sarımsak ve pek çok madde kokulu maddelerdir.
Tat
Çikolata tatlıdır, limon ekşidir, biber acıdır. Yemeklerin tuzunu tadına bakarak anlarız. Şeker, tuz gibi maddelerin ise renk ve şekilleri benzer olduğu halde tatları farklıdır.
Bazı Maddeler Zarar Verebilir
– Tüpgaz, doğalgaz, fabrika dumanları gibi gazları koklamak sağlığımıza ciddi zararlar verir.
– Çok sıcak veya çok soğuk maddelere dokunmak derimize büyük zararlar verebilir.
– Parlak ışık gözlerimize zarar verebilir.
Maddelerle Çalışırken Alınması Gereken Güvenlik Önlemleri
Temizlik malzemelerinin ambalajlarında uyarı sembolleri bulunur. Bu sembollerle çevremizdeki pek çok yerde karşılaşırız. Örneğin elektrik trafolarının üzerinde, hastanede bazı kapıların üzerinde
uyarı sembolleri bulunur.
Maddenin Halleri
Maddenin katı, sıvı ve gaz olmak üzere üç hâli vardır. Bu hâllerin her birinin belli özellikleri vardır.
Maddenin Katı Hâli
Belirli bir şekli olan maddelere katı maddeler denir. Dışarıdan bir etki olmadıkça katı maddelerin şekli değişmez.
Katıların biçimlerini değiştirmek için onları kırmak, kesmek veya ezmek gerekir. Katılar bulundukları kabın şeklini almazlar, kendi şekillerini korurlar.
Kum, pirinç, un, toz şeker gibi maddeler de katı maddelerdir. Bunlara küçük taneli katılar denir. Her bir tanenin kendine özgü şekli vardır.
Maddenin Sıvı Hâli
Belirli bir şekli olmayan, içine konulduğu kabın şeklini alan maddelere sıvı maddeler denir.
Su, süt, sıvı yağ, meyve suyu maddenin sıvı hâline örnek verilebilir.
Maddenin Gaz Hâli
Belirli bir şekli olmayan ve bulunduğu ortama rahatça yayılabilen maddelere gaz maddeler denir. Doğal gaz, deodorant, su buharı maddenin gaz hâline örnek verilebilir. Balonun şişmesini sağlayan hava, gaz hâldedir.
Suyun katı, sıvı ve gaz hâlini gözlemlemek kolaydır. Suyu buz kalıbına koyup buzluğa koyarsak
bir süre sonra katı hâli olan buza döner. Buzu alıp oda sıcaklığında tutarsak tekrar sıvı olur.
Suyu çaydanlığa koyup kaynatırsak bir süre sonra su buharını gözlemleyebiliriz. Bu da suyun gaz
hâlidir.
