4. Sınıf Ses Bilgisi Konu Anlatımı
Bir kaynaktan dalgalar halinde yayılan ve kulağımızla duyabildiğimiz titreşimlere ses denir. Sesleri yazıda ifade eden sembollere ise harf denir. 4. Sınıf Ses Bilgisi Konu Anlatımı, Ses Bilgisi Konu Anlatımı,4. Sınıf Ses Bilgisi 4. Sınıf Türkçe, 4. sınıf Türkçe Konu Anlatımı
Ses Bilgisi
Bir kaynaktan dalgalar halinde yayılan ve kulağımızla duyabildiğimiz titreşimlere ses denir. Sesleri yazıda ifade eden sembollere ise harf denir.
Türkçede 29 adet harf vardır. Bir dildeki harflerin hepsinin belirli bir sıraya göre dizilmiş haline alfabe (abece) denir. Alfabemizde bulunan harfler BÜYÜK HARFLER ve KÜÇÜK HARFLER olmak üzere ikiye ayrılır.
Büyük harfler: A-B-C-Ç-D-E-F-G-H-I-İ-J-K-L-M-N-O-Ö-P-R-S-Ş-T-U-Ü-V-Y-Z
Küçük harfler: a-b-c-ç-d-e-f-g-h-ı-i-j-k-l-m-n-o-ö-p-r-s-ş-t-u-ü-v-y-z
Sesli (Ünlü) Harfler
Büyük Ünlü Uyumu
Türkçe bir sözcüğün ilk hecesindeki ünlü harf ince ( e,i,ö,ü ) ise sonraki ünlüleri de ince; ilk hecedeki ünlü harf kalın ( a,ı,o,u ) ise diğer ünlüler de kalın olur. Bu uyma büyük ünlü uyumu denir.
– Tek heceli sözcüklerde aranmaz.
Örnek:
Ay, göz, süt
– Birleşik sözcüklerde aranmaz.
Örnek:
hanımeli, atasözü, setbaşı
– Dilimize yabancı dillerden giren sözcüklerde aranmaz.
Örnek:
Telefon, televizyon, metro
– – ki – ken – yor – leyim –imtrak – taş – gil eki alan Türkçe sözcülerde aranmaz .
Örnek:
Oradaki ,okurken, seviyor, sabahleyin , yeşilimtırak, meslektaş
Küçük Ünlü Uyumu
Türkçe sözcüklerde düz ünlülerden ( a,e,ı,i ) sonra yine düz ünlüler gelir. Türkçe sözcükler yuvarlak ünlülerle ( o,ö,u,ü)başlıyorsa diğer hecelerdeki ünlüler ya düz geniş ( a,e) ya da dar yuvarlak (u,ü) ile devam eder. Türkçe sözcüklerde (o,ö) yalnızca ilk hecelerde olur.
Ünsüz Harfler (Ünsüz Benzeşmesi ve Yumuşaması)
– Alfabemizde 21 ünsüz vardır.
– 8 Tanesi sert ünsüz,13 tanesi yumuşak ünsüzdür.
– 8 Tanesi süreksiz ,13 tanesi sürekli ünsüzdür.
– Sert ünsüzleri bulmak için FISTIKÇIŞAHAP sözcüğünün ünsüzlerine bakabiliriz.
Sert ünsüzlerin yumuşaması: Türkçe sözcüklerin sonlarında bulunan ( p,ç,t,k) sert ünsüz harfleri, ünlü harflerle başlayan bir ek aldıklarında yumuşayarak (b,c,d,g,ğ) ye dönüşür. Bu kurala sert ünsüzlerin yumuşaması denir.
Örnek:
çilek+e = çileğe
kitap-a =kitaba
ağaç-ı = ağacı
Ünsüzlerin benzeşmesi : Sonu ( p,ç,t,k,f,h,s,ş) sert sessiz harflerinden biri ile biten sözcüklerin sonuna (c,d,g) harfleri ile başlayan bir ek getirilirse, ekin başındaki harf sertleşir. Bu kurala sert ünsüzlerin benzeşmesi denir.
Örnek:
yaprak+da = yaprakta
kebap-cı =kebapçı
ayak+da =ayakta
