5. Sınıf Türkçe Parçada Anlam Testi Çöz-4

Çocuk, oyun oynarken yaşam hakkında pek çok şey öğrenir ve türlü deneyimler kazanır. Özellikle de oyuncaklarını kendisi yaparken ve arkadaşlarıyla paylaşırken yaşamın pek çok ayrıntısını öğrenir. Oyuncaklarını üretirken emeği; arkadaşlarıyla oynarken insan ilişkilerini, insanların karakterini ve sorunlara çözüm bulmayı öğrenir. Dolayısıyla oyun, çocukların yaşamla ilgili tecrübeler kazandığı bir okuldur.

Bu parçanın ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisidir?

Günaydın tavuklar, horozlar!

Artık memnunum yaşamaktan

Sabah erken kalktığım zaman

Siz varsınız;

Gündüz, işim var, arkadaşlarım,

Bu dörtlüğün ana duygusu aşağıdakilerden hangisidir?

Burası, her tarafında su kanalları bulunan bir ülke. Çünkü ülke topraklarının dörtte biri su seviyesinin altında. Burada çok fazla yel değirmeni var. Bunlar, toprakları su baskınından korumak için kullanılıyor. Yani bizim bildiğimiz gibi buğday ve tahıl öğütmek için değil. Küçük küçük köprüleri ve etraftaki sevimli evleri geçerek yel değirmenlerine ulaşmaya çalışıyoruz. Biz yel değirmenlerine yaklaştıkça değirmenlerin pervaneleri hareketlenmeye başlıyor. Bu bölgenin epey rüzgârlı olduğunu söylemeliyim. Hafif bir uğultu rüzgâra karışıyor.

Bu parçada sözü edilen ülkede yel değirmenlerinin kullanım amacı aşağıdakilerden hangisidir?

Ana dilimizin her sözcüğü bize farklı bir tat verir. “Sevgili, biricik, yeşil, duygu, şiir” sözcükleri ne kadar tatlıdır! “Güç, kuvvet, kudret” sözcüklerinde sanki bir güç gizlidir. “Aslan, kaplan, kartal”da sanki bir yücelik vardır. “Kuş”ta kuşun cıvıltısını, “yılan”da yılanın yerde sürünüşünü, “toprak”ta toprağın katılığını duyarız. “Gülümsemek”te gülümseyişin tatlılığı, “düşünmek”te düşüncenin derinliği var gibidir. Her biri ayrı bir tat, ayrı bir güzelliktir.

Bu parçaya getirilebilecek en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir?

Bilimin temeli, bilgidir. “Bilgi”nin yayılması ise ancak kitapla mümkündür. Eskiden kitaplar elle yazılırdı. Bu nedenle kitap okuyanların sayısı çok azdı. Bilgi sınırlı olunca bilimsel gelişmeler de sınırlı kalıyordu. 15. yüzyılın ortalarında matbaa icat edilince bilimde birdenbire büyük bir gelişme oldu. Kitaplar aracılığıyla bilgiler binlerce insana ulaşmaya başladı. Dünya yeni bir aydınlanma çağına girdi.

Bu parçaya göre dünyanın yeni bir aydınlanma çağına girmesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

Bazı yörelerde yeni evlenen çiftlere “bindallı kilimi” hediye edilir. Kilimin içindeki dörtgen ve altıgenlerden oluşan şekillerin dörtgen motifleri, yeni evlenen çiftlerin anne ve babalarını; altıgen motifleri ise bu çiftlerin çocuklarını, torunlarını ve onlardan gelecek nesilleri simgeler. Kilimin ortasındaki bağlantı motifleri ise iki ailenin birleştiğini gösterir. Böylece yeni evlenen çiftlerin “bin dal” ile hayata kök salacağı vurgulanır.

Bu parçada “bindallı kilimleri”yle ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

Sanatımızda doğanın önemli bir yer tuttuğunu gösteren pek çok örnek vardır. Bunlardan biri de kuşlar. Kuş motifleri yüzyıllar boyunca mimarimizin ve çeşitli el sanatlarımızın ayrılmaz bir parçası olmuştur. Ayrıca pek çok caminin, türbenin, köprünün dış duvarında taştan kuş evleri yapılmıştır. Bu küçük evlere kuşların yuva yapması sağlanarak hem korunmaları hem de mimarinin yaşayan bir parçası olmaları amaçlanmıştır.

Bu parçadan aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz?

Yazar, hayatı boyunca kendi iç dünyasında yaşadı. Her zaman kendisi olmayı, iç huzurunu korumayı başardı. Başkalarının, özellikle de kaba insanların kendisinden beklentilerine hiç aldırış etmedi. Daima sade, gerçek ve samimi olan şeyleri sevdi. Eserleri aracılığıyla başkalarına da sadeliği öğretti.

Bu parçada sözü edilen yazarla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Ağlamak -sanılanın aksine- çaresizliğin, zayıflığın, güçsüzlüğün göstergesi değildir. Garip gelecek belki ama ben ne zaman ağlayan birini görsem içim gerçekten acısa dahi bir miktar da sevinirim. Çünkü ağlamayı yani üzülmeyi becerebilen kişi, bir insanda bulunması gereken tüm iyi duygulara sahiptir: Yumuşak kalplidir, duygu yoksunu değildir, insan niteliğini yitirmemiştir.

Bu parçada vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakilerden hangisidir?

Doğanın en önemli bileşeni, yeşil örtü yani bitkiler dünyasıdır. Bu düşünceden hareketle bitkileri tanımanın, onlarla dost olmanın ve onları insanlara sevdirmenin en büyük hayır işlerinden biri olacağını düşündüm ve bu botanik bahçesini kurdum. Bu bahçeyle, insanlara bitkilerin dünyasını tanıtmaya ve onları bitkiler konusunda bilinçlendirmeye çalışıyoruz.

Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık söylenmiş olabilir?

Türküler, halkın sözlü geleneğinde oluşmuş ürünlerdir. Çağdan çağa, bölgeden bölgeye içeriğinde ve biçiminde değişiklik olabilir. Belli bir ezgiyle söylenir. Türkülerde toplumun tüm kesimlerini ilgilendiren sosyal olaylara yer verilebileceği gibi şahısların yaşadığı duygulara da yer verilebilir. Başlangıçta söyleyeni belli olan ancak zamanla asıl sahipleri unutulduğu için halkın malı olan bu ürünler, halkın dilinde dolaşa dolaşa farklı coğrafyalara yayılır. Onların oluşmasında ve yayılmasında saz şairlerinin büyük emekleri vardır. Saz şairi (âşık) toplumda gördüğü, işittiği ya da yaşadığı olayları yeteneği ölçüsünde saz eşliğinde dile getirir, toplumun beğenisine sunar. Türküleri oluştururken halkın konuştuğu Türkçeyi kullanır. Unutulan, günümüzde kullanılmayan pek çok kelime, türkülerde canlılığını korur.

Bu parçaya göre türkülerin oluşumunda katkı sağlayan kişiler aşağıdakilerden hangisidir?

Türküler, halkın sözlü geleneğinde oluşmuş ürünlerdir. Çağdan çağa, bölgeden bölgeye içeriğinde ve biçiminde değişiklik olabilir. Belli bir ezgiyle söylenir. Türkülerde toplumun tüm kesimlerini ilgilendiren sosyal olaylara yer verilebileceği gibi şahısların yaşadığı duygulara da yer verilebilir. Başlangıçta söyleyeni belli olan ancak zamanla asıl sahipleri unutulduğu için halkın malı olan bu ürünler, halkın dilinde dolaşa dolaşa farklı coğrafyalara yayılır. Onların oluşmasında ve yayılmasında saz şairlerinin büyük emekleri vardır. Saz şairi (âşık) toplumda gördüğü, işittiği ya da yaşadığı olayları yeteneği ölçüsünde saz eşliğinde dile getirir, toplumun beğenisine sunar. Türküleri oluştururken halkın konuştuğu Türkçeyi kullanır. Unutulan, günümüzde kullanılmayan pek çok kelime, türkülerde canlılığını korur.

Bu parçada türkülerle ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?