7. Sınıf Fiillerin Anlam Özellikleri Konu Anlatımı
Hemen hemen okul hayatı boyunca her sene üzerinden geçeceğimiz sınavlarda karşımıza çokça çıkan bir konu olan fiillerden bahsedeceğiz. Filler konusu geniş kapsamlı bir konudur. Çeşitlerini özelliklerini sizlere başlıklar halinde açıkladık. 7. sınıfta da Fiiller konusu üzerinde durulacağından öğrencilerimize konumuzu örneklerle süsleyerek anlattık.
Fiillerin Anlam Özellikleri
Fiiller bir işi, bir durumu ya da oluşu anlatan sözcüklerdir. Fiiller karşıladıkları anlamlara göre üçe ayrılmıştır.
İş (Kılış) Fiilleri
Öznenin kendi isteği ile gerçekleşen ve öznenin bir nesneyi etkilediği fiillerdir. Bu fiillerde öznenin yaptığı işten etkilenen bir nesne (varlık) vardır. İş/kılış fiillerinin başına “onu” sözcüğünü getirdiğimizde anlamlı olur.
İş/kılış fiilleri; “Neyi?”, “kimi?” sorularına cevap verirler.
Örnek:
Valizleri taşıdık.
Neyi taşıdık? —– valizleri
onu taşı-mak
İş kılış fiillerine örnekler
Onu;
sil(mek), anlat(mak), temizle(mek), yaz(mak), al(mak), taşı(mak), kaldır(mak), tak(mak), iç(mek), kullan(mak), ısıt(mak), topla(mak), çal(mak), karıştır(mak), tara(mak), aç(mak), kapat(mak) araştır(mak), çiz(mek), öde(mek), besle(mek), büyüt(mek), öldür(mek), yut(mak), incit(mek), dengele(mek), dinle(mek), sür(mek), gör(mek), bul(mak), kes(mek), sev(mek), kaz(mak)
Oluş Fiilleri
Öznenin kendi iradesi dışında geçirdiği değişimi bildiren fiillerdir. Oluş fiillerinde daha çok “zaman içerisinde kendiliğinden olma” söz konusudur. Oluş fiillerinde işten etkilenen bir varlık (nesne) bulunmaz.
Oluş fiillerinin başına “onu” sözcüğünü getirdiğimizde anlamsız olur.
Oluş fiilleri; “Neyi?”, “kimi?” sorularına cevap vermezler.
Örnek:
Bahçedeki çiçekler sarardı. → Çiçek birden bire sararmaz zamanla sararır.
Neyi sarardı?
Onu sarardı.
Örnek:
Balkon demirleri paslanıyor. → Demirlerin paslanması zamanla olur.
Oluş fiillerine örnekler
sarar(mak), karar(mak), morar(mak), küflen(mek), kızar(mak), bayatla(mak), paslan(mak), uza(mak), büyü(mek), sol(mak), acık(mak), ağar(mak), zayıfla(mak), eri(mek), olgunlaş(mak), çürü(mek), yeşer(mek), hastalan(mak), körel(mek), piş(mek), soğu(mak)
Durum Fiilleri
Öznenin süreklilik gösteren bir durumunu anlatan fiillerdir. Durum fiillerinde öznenin yaptığı işten etkilenen bir nesne (varlık) yoktur.
Bu yüzden durum fiillerinde, fiille sorduğumuz “ne, neyi, kimi?” sorularından birine cevap alamayız.
Durum fiillerinde süreklilik söz konusu olduğu için durum fiilinin bitmesi için başka bir durum fiilin başlaması gerekir.
Örnek:
Akşam evimize geldi. → Bu cümlede gel-mek fiili kullanmış eylemi başlatmak elimizdedir. Onu geldi dediğimizde anlamsız oluyor. Neyi/kimi geldi diye de soramıyoruz.
Durum fiillerine örnekler
uyu(mak), dinlen(mek), otur(mak), sus(mak), gül(mek), ağla(mak), dur(mak), uzan(mak), çık(mak), yürü(mek), gel(mek), koş(mak), bak(mak), yüz(mek), kork(mak), dur(mak), bulun(mak)
