7. Sınıf Maddenin Tanecikli Yapısı Konu Anlatımı
Atom, Bileşik, Çözünme, Damıtma, Evsel Atıklar, Element, Molekül, Homojen Karışım, Heterojen Karışım, Buharlaştırma, Yoğunluk Farkı, Geri Dönüşüm kavramlarının bolca karşımıza çıkacağı Saf Madde ve Karışımlar konusunun detayları aşağıda yazımızda.
Maddenin Tanecikli Yapısı
Atomun Yapısı
Kaydıraktan kayarken ya da otomobilin kapısını açarken elektriklenme, yün kazağı çıkarırken sesler çıkması elektriklenme olayına örnektir. Bu olaylar maddenin yapısındaki atomdan daha küçük parçacıklardan kaynaklanır. Elektriklenme olayı atomdan çok daha küçük parçacıkların kanıtıdır. Çevrede görülen tüm maddeler pozitif (+) ve negatif (-) yükler içerir. Birbirine sürtünerek elektriklenen cisimler arasında alınıp verilen taneciğin adı elektrondur.
Atomun merkezinde çekirdek bulunur. Çekirdekte proton ve nötronlar vardır. Çekirdek atomdan yaklaşık on bin kat küçüktür. Atom bir stadyum kadar düşünüldüğünde çekirdek stadyumun içindeki bir bilye kadardır. Elektronlar ise çekirdeğin etrafında dolanır.
»Atomun merkezinde çekirdek bulunur.
»Çekirdekte proton ve nötronlar vardır.
»Çekirdek atomdan yaklaşık on bin kat küçüktür.
»Atom bir stadyum kadar düşünüldüğünde çekirdek stadyumun içindeki bir bilye kadardır.
»Elektronlar ise çekirdeğin etrafında dolanır.
Atomun içinde bulunan ve atomu oluşturan tanecikler proton, nötron ve elektrondur.
Proton: Atomun yapısındaki pozitif (+) yüklü taneciklerdir. Protonlar atomun çekirdeğinde bulunur ve p+ sembolü ile gösterilir. Her atomun proton sayısı farklıdır. Örneğin kalsiyum atomunun çekirdeğinde yirmi tane proton varken hidrojen atomunun çekirdeğinde bir tane proton vardır.
Nötron: Atomun çekirdeğinde bulunan yüksüz taneciklerdir. Kütlesi protonun kütlesine hemen hemen eşittir. Nötron n0 sembolü ile gösterilir.
Elektron: Çekirdeğin etrafında dolanan negatif (-) yüklü taneciklerdir. Elektronlar e ̄ sembolü ile gösterilir. Kütlesi protondan yaklaşık iki bin kat küçüktür. Elektronların kütlesi proton ve nötronların kütlesinin yanında ihmal edilecek kadar küçük olduğu için atomun kütlesini çekirdek belirler. Elektronlar çekirdeğin etrafında dairesel olarak çok hızlı bir şekilde döner.
Geçmişten Günümüze Atom Kavramı
Atom hakkında ilk görüş MÖ 400’lü yıllarda Yunanlı Filozof Democritus (Demokritus) tarafından ortaya konmuştur. Democritus maddenin taneciklerden oluştuğunu savunmuş ve bu taneciklere atom adını vermiştir. Democritus atom
hakkındaki görüşlerini deneylere göre değil varsayımlara göre söylemiştir.
Democritus’a göre:
»Madde parçalara ayrıldığında en sonunda bölünemeyen bir tanecik elde edilir ve bu tanecik atomdur.
»Bütün maddeler aynı tür atomlardan oluşur.
»Atom hakkında ilk bilimsel görüş ise İngiliz bilim insanı John Dalton (Con Daltın) tarafından ortaya atılmıştır.
Dalton’a göre:
»Maddenin en küçük yapı taşı atomdur. (Maddeler çok küçük, bölünemez, yok edilemez sert taneciklerden oluşur.)
»Atom içi dolu küre şeklindedir.
»Bütün maddeler farklı tür atomlardan oluşur.
Sonraki yıllarda İngiliz Fizikçi John Joseph Thomson (Con Cozıf Tamsın) yaptığı deneyler sonucunda atomla ilgili
yeni görüşler ortaya koymuştur.
Thomson’ a göre:
» Atom, dışı tamamen pozitif yüklü bir küre olup negatif yüklü olan elektronlar kek içerisindeki gömülü üzümler
gibi bu küre içerisine gömülmüş hâldedir.
»Atomlar daha küçük taneciklerden oluştuğu için parçalanabilir.
Rutherford’ a göre:
»(+) yüklerin merkezde bulunduğunu belirtmiş bu bölgeye çekirdek adını vermiştir.
»(-) yüklerin ise çekirdek etrafında rastgele döndüğünü ifade etmiştir.
Niels Bohr’a göre:
“Bohr Atom Modeli”ne göre elektronlar çekirdeğin çevresinde ve çekirdeğe belirli uzaklıklarda bulunan katmanlar-
da dönüyordu. Bohr Atom Modeli’nden sonra gelen kuram ise “Modern Atom Teorisi”dir. Bu model bulut modeli olarak da bilinir. Bu teoriye göre elektronlar çok hızlı hareket ettiği için bunların belirli bir yörüngesi yoktur. Sadece elektronların bulunma ihtimalinin olduğu bölgeler vardır ve bu bölgeler ‘’elektron bulutu ‘’ olarak adlandırılır.
Moleküller
Aynı ya da farklı atomlar bir araya gelerek atom kümeleri oluşturabilir. Atomların oluşturduğu bu atom kümeleri molekül olarak adlandırılır.
Aynı elementlerin atomlarından oluşan moleküller element molekülü olarak adlandırılır. Element molekülleri tek çeşit atom içerir.
Farklı atomlardan oluşan moleküllerde ise atomların büyüklüğü ve özellikleri farklıdır. Bu şekildeki moleküller ise bileşik molekülü olarak adlandırılır.
Moleküllerden oluşan element ve bileşikler vardır. Ancak bütün element ve bileşikler molekül yapılı değildir.
