9. Sınıf Coğrafyanın Konuları ve Bölümlenmesi Konu Anlatımı

Coğrafya, yeryüzünü ve burada gerçekleşen olayları yer ve zaman ilişkisi içinde inceleyen bir bilim dalıdır. İnsan ile doğa arasındaki ilişkiyi anlamamıza yardımcı olan coğrafya, hem doğal çevreyi hem de beşerî (insanla ilgili) olayları ele alır. Bu sayede yaşadığımız dünyayı daha iyi tanır, doğa olaylarının neden ve sonuçlarını kavrayabiliriz.

Coğrafya çok geniş bir alanı kapsadığı için konular belli başlıklara ayrılmıştır. Bu başlıklar sayesinde hem doğa olaylarını (iklim, yer şekilleri, toprak vb.) hem de insan faaliyetlerini (nüfus, yerleşme, ekonomik etkinlikler vb.) ayrı ayrı incelemek kolaylaşır. Bu bölümde coğrafyanın temel konuları, alt dalları ve doğayla insan arasındaki ilişkiyi ele alış biçimi hakkında genel bir bakış sunulacaktır.

Coğrafyanın Konuları ve Bölümlenmesi

Coğrafya, insan ile doğa arasındaki ilişkileri yer ve zaman bağlamında inceleyen bilim dalıdır.
Temel amacı, yeryüzündeki doğal ve beşerî olayları sebep-sonuç ilişkisi içinde anlamak ve açıklamaktır.

Coğrafyanın Konuları

Fiziki Coğrafya

Jeomorfoloji (Yer Şekilleri Bilimi)

Litosferi oluşturan unsurlar (yer kabuğu, kayaçlar, topraklar) ile litosfer olaylarını (tektonizma, volkanizma, dağ oluşumu vb.) ve yer şekillerinin (dağ, ova, plato, vadi vb.) oluşum süreçlerini inceler.

Yararlanılan Bilimler: Jeoloji, Pedoloji, Petrografi, Jeofizik, Kimya, Fizik.

Klimatoloji (İklim Bilimi)

Atmosferi, iklim elemanlarını (sıcaklık, basınç, rüzgârlar vb.) ve yeryüzündeki iklim tiplerini (Akdeniz iklimi, muson iklimi vb.) inceler.

Yararlanılan Bilimler: Meteoroloji, Fizik.

Hidrografya (Sular Coğrafyası)

Hidrosferi oluşturan su kaynaklarını (deniz, göl, akarsu vb.) ve bu ortamlarda gerçekleşen olayları (su döngüsü, akıntılar, dalgalar vb.) inceler.

Yararlanılan Bilimler: Hidroloji, Oseonografya, Limnoloji, Potamoloji, Hidrojeoloji.

Biyocoğrafya (Canlılar Coğrafyası)

Biyosferdeki bitki ve hayvan topluluklarının özelliklerini, dağılışlarını ve doğayla etkileşimlerini inceler.

Yararlanılan Bilimler: Biyoloji, Botanik, Zooloji, Tıp.

Kartografya (Harita Bilimi)

Yeryüzünün tamamını veya bir bölümünü düzleme aktarma tekniklerini ve haritalardan nasıl yararlanılacağını inceler.

Yararlanılan Bilimler: Matematik, Geometri, İstatistik, Fotogrametri.

Beşeri Coğrafya

Yerleşme Coğrafyası

Yerleşmelerin gelişimi, dağılışı, türleri ve mesken tiplerini inceler. Yerleşmeyi etkileyen doğal ve beşerî faktörleri analiz eder.

Yararlanılan Bilimler: Arkeoloji, Tarih

Nüfus Coğrafyası

Nüfusun sayısı, dağılışı, özellikleri, değişimi ve hareketleri ile bu unsurların coğrafi ortamla ilişkisini inceler.

Yararlanılan Bilimler: Demografi, İstatistik

Ekonomik Coğrafya

İnsanların tarım, hayvancılık, ormancılık, madencilik, sanayi, ticaret, turizm ve hizmet gibi ekonomik faaliyetlerini ve bu faaliyetlerin coğrafi çevreyle ilişkisini inceler.

Yararlanılan Bilimler: İktisat.

Siyasi Coğrafya

Devletlerin sınırları, jeopolitik konumları ve bu konumun dış siyaset üzerindeki etkilerini inceler.

Yararlanılan Bilimler: Uluslararası İlişkiler, Tarih, İktisat

Tarihi Coğrafya

Geçmişteki coğrafi özellikleri, yerleşmeleri ve olayları coğrafyanın yöntemleriyle değerlendirir.