9. Sınıf Dünya’nın Günlük (Eksen) Hareketi ve Sonuçları Konu Anlatımı

Dünya, hem kendi ekseni etrafında döner hem de Güneş etrafında dolanır. Bu iki hareket, yeryüzündeki zaman, sıcaklık, ışık ve gölge gibi pek çok olayın temelini oluşturur. Bu bölümde inceleyeceğimiz günlük hareket, Dünya’nın kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru yaptığı dönüş hareketidir.

Bu dönüş yaklaşık 24 saatte tamamlanır ve gece-gündüz oluşumu, yerel saat farkları, gölge boylarının değişmesi gibi günlük yaşamı doğrudan etkileyen sonuçlara yol açar. Dünya’nın bu hareketi sadece zamanı değil, aynı zamanda rüzgâr yönlerini, sıcaklık dağılışını ve iklim olaylarını da etkiler.

Bu konuda, Dünya’nın günlük hareketinin özelliklerini ve bu hareketin doğal çevre ve insan yaşamı üzerindeki etkilerini detaylı olarak inceleyeceğiz.

Dünya’nın Günlük (Eksen) Hareketi ve Sonuçları

Günlük (Eksen) Hareket Nedir?

Günlük (Eksen) hareket, Dünya’nın kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru yaptığı dönüş hareketidir. Bu dönüş, yaklaşık 24 saat sürer ve bu süreye bir gün denir.

Günlük Hareketin Özellikleri

• Dünya, kendi ekseni etrafında döner.
  Bu hayali eksen, Kuzey ve Güney Kutbundan geçer.
• Dönüş yönü batıdan doğuyadır.
  Bu yüzden Güneş, doğudan doğup batıdan batar gibi görünür.
• Tam bir dönüş süresi yaklaşık 24 saattir.
  Bu süreye bir gün denir.
• Dönme hareketi sürekli ve düzenlidir.
• Kuzey Yarım Küre’den bakıldığında saat yönünün tersine döner.
• Bu hareket sonucu gece ve gündüz oluşur.
• Yeryüzünde farklı yerel saatlerin oluşmasına neden olur.
• Gölge boyları gün içinde değişir.
• Günlük sıcaklık farkları oluşur.
• Rüzgâr ve okyanus akıntılarında sapma (Coriolis etkisi) görülür.

Günlük Hareketin Sonuçları

Gece ve Gündüz Oluşur

• Dünya’nın bir yüzü aydınlanırken diğer yüzü karanlıkta kalır.
• Böylece gece ve gündüz meydana gelir.

Yerel Saat Farkı Oluşur

• Dünya batıdan doğuya döndüğü için doğudaki yerler Güneş’i daha önce görür.
• Bu durum, yerel saat farklarına neden olur.

Gölge Boyları Gün İçinde Değişir

• Sabah ve akşam saatlerinde gölgeler uzundur.
• Öğle vakti Güneş en tepede olduğu için gölgeler kısalır (hatta Ekvator’da sıfır olabilir).

Günlük Sıcaklık Farklılıkları Oluşur

• Güneş ışınları gün içinde farklı açılarla geldiğinden sıcaklık da değişir.
• Gündüz sıcaklık artar, gece azalır.

Meltem Rüzgarları Oluşur

• Kara ve denizlerin farklı ısınmasından dolayı deniz ve kara meltemleri oluşur.

Coriolis (Sapma) Etkisi Görülür

Dünya’nın dönmesi nedeniyle rüzgârlar ve okyanus akıntıları yön değiştirir:

• Kuzey Yarım Küre’de sağa,
• Güney Yarım Küre’de sola sapar.

Güneş Günlük Doğar ve Batar

Dünya’nın dönmesi sayesinde Güneş her gün doğudan doğar, batıdan batar.