10. Sınıf Hücre Döngüsü ve Mitoz Konu Anlatımı

Canlıların büyümesi, gelişmesi, yaralarını onarması ve yaşamını sürdürebilmesi için hücrelerinin kendini yenilemesi gerekir. İşte bu yenilenme ve çoğalma süreci, hücre döngüsü ve mitoz bölünme ile gerçekleşir.

Hücre döngüsü, bir hücrenin oluşumundan itibaren büyüyüp olgunlaşması, DNA’sını eşlemesi ve sonunda bölünerek yeni hücreler oluşturması sürecidir. Bu döngünün en önemli aşamalarından biri olan mitoz bölünme, hücrenin genetik yapısını bozmadan birebir kopya iki yeni hücre oluşturmasını sağlar.

Bu konuda hücre döngüsünün evrelerini, mitoz bölünmenin aşamalarını ve canlılar için ne kadar hayati bir görev üstlendiğini detaylıca öğreneceğiz. Hazırsan, hücrelerin yaşam yolculuğuna birlikte çıkalım!

Hücre Döngüsü ve Mitoz

Hücre Döngüsü Nedir?

Hücre döngüsü, bir hücrenin oluşumundan bölünerek yeni hücreler oluşturmasına kadar geçirdiği süreci ifade eder.

Bu döngü; hazırlık (interfaz) ve bölünme evrelerinden oluşur.

Hücre Döngüsü Evreleri

Interfaz (Hazırlık Evresi)

• Hücre bölünmeye hazırlandığı evredir.
• Hücrenin büyüdüğü, organellerin ve DNA’nın iki katına çıktığı evredir.

Interfaz evresi 3 alt evreden oluşur:

• G1 Evresi: Hücre büyür, metabolik faaliyetler artar.
• S Evresi: DNA kendini eşler (replikasyon).
• G2 Evresi: DNA kontrol edilir, protein sentezi yoğun görülür.

Mitoz (Bölünme Evresi)

Hücre içeriğindeki çekirdeğin ve sitoplazmanın bölünerek iki yeni hücre oluşturması sürecidir.

3. Mitoz Bölünme Nedir?

Mitoz, vücuttaki (somatik) hücrelerin bölünerek aynı genetik yapıya sahip iki yeni hücre oluşturmasıdır.

Çekirdek bölünmesi (karyokinez) ve sitoplazma bölünmesi (sitokinez) olmak üzere iki aşamada gerçekleşir.

4. Mitozun Evreleri

1. Profaz

• Kromatin iplikler kısalarak kromozom halini alır.
• Sentrozomlar kutuplara gider, iğik telleri oluşur.
• Çekirdek zarfı ve çekirdekçik kaybolur.

2. Metafaz

• Kromozomlar hücre ortasında (ekvator düzleminde) dizilir.
• Her kromozomun sentromerine iğik telleri tutunur.

3. Anafaz

• Kardeş kromatitler birbirinden ayrılır ve zıt kutuplara çekilir.

4. Telofaz

• Kromozomlar yeniden kromatin iplik haline gelir.
• Çekirdek zarfı ve çekirdekçik tekrar oluşur.
• Sitoplazma bölünmesi (sitokinez) başlar.

5. Sitoplazma Bölünmesi (Sitokinez)

• Hayvan hücrelerinde: Boğumlanma ile olur.
• Bitki hücrelerinde: Ara lamel oluşumu ile gerçekleşir.

6. Mitozun Önemi ve Görevleri

• Vücuttaki hücre yenilenmesi ve onarımı sağlanır.
• Büyümeyi sağlar.
• Tek hücrelilerde eşeysiz üreme sağlar.
• Genetik yapı korunduğu için oluşan hücreler ana hücreyle aynıdır.

7. Mitozun Özellikleri