Merhaba arkadaşlar size bu yazımızda Türk Dili ve Edebiyatı Konuları hakkında bilgi vereceğiz. Yazımızı okuyarak  bilgi sahibi olabilirsiniz. Geçiş Dönemi Eserleri ve Özellikleri sorusunun cevabı aşağıda sizleri bekliyor…

Geçiş Dönemi Eserleri ve Özellikleri

• Kutatgu Bilig ve Özellikleri- Yusuf Has Hacip
• Atabetü’l Hakayık ve Özellikleri – Edip Ahmet Yükneki
• Divan-ı Lügat’it Türk ve Özellikleri – Kaşgarlı Mahmut
• Divan-ı Himet ve Özellikleri – Ahmet Yesevi
• Dede Kotkut Hikayeleri ve Özellikleri

Türk edebiyatında İslami dönem edebiyatının ilk örnekleri 11.ve 12. Yüzyıllarda ortaya çıkmıştır.

Kutatgu Bilig ve Özellikleri- Yusuf Has Hacip

Yusuf Has Hacip tarafından yazılan bu kitap, aruzla yazılmış ilk Türkçe mesnevidir. 1069’da tamamlanan bu yapıt Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Kara Han’a sunulmuştur. Kitabın adı Türkçedir ve “kutlu olma bilgisi” anlamına gelmektedir. Kitap, insana her iki dünyada mutluluğa ulaşmak için izlenecek yolu göstermek amacıyla yazılmıştır. Kitapta anlatılanlar, dört temel ilkeyi (doğru adalet, saadet [mutluluk], akıl, anlayış; akibet [hayatın sonu]) temsil eden kişiler arasında geçen bir münazara şeklindedir. Doğru adaleti Kün-Togdı: hükümdar; saadeti Ay-Toldı: vezir; akıl ve adaleti Ögdülmiş: vezirin oğlu; hayatın sonunu Odgurmış: zahit temsil eder.

Kitapta ideal bir insanın, devletin nasıl olması gerektiği, yöneticilerin görevleri anlatıldığı için, bu kitap yalnız bir ahlak kitabı değil, bir “siyasetname”, bir düşünce yapıtıdır da. 88 başlık altında toplanan kitap 6645 beyittir. Kitapta din, felsefe, eğitim, öğretim, aile düzeni, ahlaklı yasa, töre bilgisi, devlet, siyaset, ordu, spor, edebiyat, sağlık, gökbilim, tarım, hayvancılık, para… konuları tartışılmıştır.

Atabetü’l Hakayık ve Özellikleri – Edip Ahmet Yükneki

Gerçeklerin eşiği anlamına gelen Atabetü’l Hakayık, Yüknekli Edip Ahmet tarafından yazılmış bir öğüt ve ahlak kitabıdır. 12. yüzyılda yazıldığı tahmin edilen eser Türk ve Acem hükümdarı İspehsalar Beğ’e sunulmuştur. Kitap genel anlamda düşünüldüğünde “dinî-ahlaki” bir öğüt kitabı olarak değerlendirilmektedir. Yazar kitabında cömertliği övmüş, cimriliği yermiş; bilginin faydasını ele almış, cahilliğin insana vereceği zararı dile getirmiş; dünyanın geçiciliğine ve kibrin insana vereceği zararları konu olarak işlemiştir.

Toplam 256 beyitten oluşan yapıt, konu başlıklarına ayrılarak ve aruz ölçüsüyle yazılmıştır.

Divan-ı Lügat’it Türk ve Özellikleri – Kaşgarlı Mahmut

Divanü Lugati’t Türk, Kaşgarlı Mahmut tarafından 1072-1075 yılları arasında kaleme alınmıştır. Yapıtın kelime olarak anlamı; “Türk Dilleri Sözlüğü” dür. Yazar, bu yapıtı Türkçe’nin Arapça kadar zengin bir dil olduğunu ispatlamak amacı ile sözlük biçiminde 8000’e yakın sözcük üzerinde çalışma ile oluşturulmuştur. Divan-ı Hikmet, Yeseviliğin kurucusu Ahmet Yesevi’nin tasavvufi şiirlerinin toplandığı eserdir. 12. Yüzyılda yazılan bu eserde hece ve aruz ölçüleri kullanılmıştır.

Divan-ı Himet ve Özellikleri – Ahmet Yesevi

Yeseviliğin kurucusu olan Ahmet Yesevi’nin tasavvufi şiirlerinin toplandığı yapıttır. XII. yüzyılda yazılan bu yapıtta hem hece ölçüsü hem de aruz ölçüsü kullanılmıştır. Hece ile yazılan bölümlerde 4+3 ya da 4+4+4 heceli dizeler yer almış, dörtlük birimi kullanılmıştır.

Dede Kotkut Hikayeleri ve Özellikleri

İslamiyet’in kabulü ile birlikte Türklerin toplumsal yaşamlarında etkili değişimler görülmüştür. Bu değişimler Türk edebiyatını da etkisi altına alarak edebiyatı dil, konu, ölçü ve biçim yönlerinde kendisini hissettirmiştir. Kutadgu Bilig, aruzla ilk Türkçe mesnevidir. 1069 yılında bitirilmiştir. Karahanlı hükümdarı Tabgaç Buğra Kara Han’a sunulan bir eserdir. Kitabın yazılış amacı ise insana her iki dünyada mutluluğa ulaşmak için izlenilmesi gereken yolu göstermektedir. Kitapta, temel ilkelerden bahsedilmektedir. Doğru adalet, mutluluk, akıl, anlayış, akıbet bu ilkeler arasındadır.

10. Sınıf Şiir Konu Anlatımı Tıklayınız…

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Konuları için Tıklayınız…

10. Sınıfta Yer Alan Diğer Ders ve Konuları için Tıklayınız…