8. Sınıf Cümlenin Öğeleri Konu Anlatımı
Bu yazımızda sizlere 8. sınıf Türkçe Cümlenin Öğeleri hakkında bilgilendireceğiz. Cümlenin ögeleri temel ögeler, yardımcı ögeler ve ara söz olmak üzere üç temel gruba ayrılır. Bir cümle tek bir ögeden (eylem) oluşabileceği gibi birden fazla ögenin (özne – nesne- yüklem) bir arada kullanılmasıyla da kurulabilir. LGS’ye girecekler için cümlenin ögeleri konusunu örnekleriyle anlattık.
Cümlenin Öğeleri
Cümleyi oluşturan, kendilerine özgü nitelikleri olan cümle parçalarıdır. Cümleyi oluşturan, cümlenin olmazsa olmazı yüklem ve cümlenin anlam içeriğine göre öznedir. Bu ögelere cümlenin temel ögeleri denir.
Cümlenin anlam içeriğine göre cümlede yer alan ögelere ise cümlenin yardımcı ögeleri denir.
Türk düşüncesine göre düşünce düzeyinde ögeler şöyle sıralanır: Ö.+N.+D.T.+Z.T.+E.T.+Y. Ancak bu sıralanışın yalnızca düşünce düzeyinde olduğu unutulmamalı, bu öğe şurada yer almalıdır gibi bir anlayışa gidilmemelidir.
Yüklem
Cümlede oluş, iş ve hareket bildiren sözcük ya da sözcük grubudur. Cümlede ilk bulunan ögedir ancak yüklemi bulduran herhangi bir soru yoktur. Diğer ögeleri bulabilmek için tüm sorular yükleme sorulur. Fiiller, kip ve kişi eki alarak yüklem olabilir.
Adam, yaşanan olaylardan sonra küplere bindi.
İhtiyacı olan herkese yardım ederdi.
Kış aylarında buralar, buz gibiydi.
Özne
Eylem cümlelerinde işi gerçekleştiren ya da eylemin bildirdiği işten etkilenen, ad cümlelerinde ise yalnızca varlık adı olarak kendisinden söz edilen özne bulunur.
– Sözcük ya da sözcük öbekleri özne olabilir.
– Özneyi bulmak için yükleme “Ne?” ve “Kim?” sorularından uygun olanı sorulur.
– Ad cümlelerinde özne bulmak için genellikle yükleme ” Olan ne ?” ya da “Olan kim?” sorularından uygun olan sorulur.
Süreyya Faruki, zanaatkarları iki farklı şekilde ele alıyor.
Özne yüklem
Gerçek ve sözde özne olmak üzere iki özne türü vardır.
1.Gerçek Özne : Açık ve gizli özne olmak üzere iki çeşittir.
Açık Özne: Cümlede açıkça yazılı olan öznedir.
Ali, okul çantasını düzenledi.
Ayşe, bugün eve erken geldi.
Gizli Özne: Eylemi gerçekleştiren özne cümle içerisinde yer almazsa gizli özne olur.
(O)/Erkenden eve gelir, çayı koyardı. ⇒ Kim eve gelir çayı koyardı? (O erkenden eve gelir, çayı koyardı.)
2.Sözde Özne: Cümledeki eylemlerin kim tarafından gerçekleştiği belirgin değilse o cümlenin öznesi sözde özne olur. Bir cümlede sözde özne olabilmesi için yüklemde mutlaka “-l” ve “-n” seslerinden birinin bulunması gerekir.
Mektuplar her gün öğlen yollanır.
Evler çok pahalıya satılıyor.
Nesne
Yüklemi geçişli eylem ve ad eylemden oluşmuş cümlelerde öznenin yaptığı işten etkilenen ögedir.
Ad durum eklerinden “-i“yi almamış olana belirtisiz, almış olana belirtili nesne denir. Nesneyi bulmak için yükleme “Ne?“, “Neyi?“ve “Kimi?” sorularından uygun olanı sorulur.
Çantasını eve bırakıp dışarı çıktı.
Yaprakları toplamaya başladı.
Belirtisiz nesne yükleme sorulan “ne” sorusunun cevabıdır.
Annem bana kitap almış.
Dolaylı Tümleç
“-e“, “-de” ve “-den” ad durum eklerinden birini almış yönelme, bulunma, uzaklaşma anlatan sözcük ve sözcük öbeklerinin görev adıdır.
Fatih Sultan Mehmet, 29 Mart 1432’de Edirne’de doğmuş.
Çocuk, odaya hızlı adımlarla girdi.
Zarf Tümleci
Eylemi durum, nicelik, yer- yön ve soru yönünden belirten sözcük ve sözcük öbeklerinin görev adıdır.
– Zaman bildirenler yüklem ” Ne zaman?” , durum bildirenler “Nasıl?” sorularına cevap verir. Diğer zarf tümleçlerinin net bir sorusu yoktur.
Müge İplikçi, romanında kurguyu, motifleri tekrarlayarak oluşturuyor.
Bu konuyu oraya geldiğimde uzun uzun konuşuyoruz.
Edat Tümleci
Yüklemi anlam ilgisi yönünden tamamlayan sözcük ya da sözcük öbeklerinin görev adıdır. Bir sözcük ya da sözcük öbeği zarf tümleci değilse edat tümleci sayılır.
Hastaneye bana bakmaya kardeşiyle geldi.
Okula her gün servisle gidiyor.
Selam herkese bu site Çok iyi bence hepsini defterinize not düşün
Oha arkadaşimla duzgun konus