Mantık ayt konu anlatımı, Mantık tyt konu anlatımı , Mantık yks konu anlatımı… Merhaba arkadaşlar sizlere bu yazımızda Klasik Mantık Konu Anlatımı hakkında bilgi vereceğiz. Yazımızı okuyarak bilgi edinebilirsiniz.

Klasik Mantık

• Kavram
• Önermeler
• Çıkarım

Kavram

Varlıkların zihindeki tasarımı kavram olarak ifade edilir. “Ağaç”, “kuş”, “çiçek”, “insan” tek tek varlıkların tasarımıyla ortaya çıkmış kavramlardır. Kavramlar genel olduklarından tek bir varlığın zihindeki tasarımı olan hayâlden farklıdır. (Kavram genel, hayal ise özeldir.) Örneğin ev hayali, bir tek evin hayalidir; oysa “ev” kavramının içine bütün evler girer.

Kavramlar dil ile ifade edilirse terim adını alır. Mantık’ta terim, kendi başına bir anlam ifade eden en küçük birimdir. (Buna göre önermelerdeki terim sayısı kendi başına bir anlamı olan ifadelerin belirlenmesiyle bulunur.)

Terim Çeşitleri

– Tümel terim (Bütün odalar)
– Tikel terim (Bazı ilçeler)
– Tekil terim (Ankara)
– Genel terim (Şehir)
– Somut terim (Hayvan)
– Soyut terim (İnsanlık)
– Olumlu terim (Canlı)
– Olumsuz terim (Canlı olmayan)
– Kollektif terim (Meclis)
– Distribütif terim (Milletvekili)

Kavramlar Arası İlişkiler

Eşitlik: İki kavramdan her biri diğerinin bütün elemanlarını kapsıyorsa, bu iki kavram arasında eşitlik vardır. (Canlı – Beslenen)

Her canlı beslenendir.
Her beslenen canlıdır.

Ayrıklık: İki kavramdan hiçbiri diğerinin hiçbir elemanını kapsamıyorsa, bu iki kavram arasında ayrıklık vardır. (Deniz– Yıldız)
Hiçbir deniz yıldız değildir.
Hiçbir yıldız deniz değildir.

Tam girişimlilik: İki kavramdan sadece biri diğerinin bütün elemanlarını kapsıyorsa bu iki kavram arasında tam girişimlilik vardır. (Ağaç – Elma)

Bütün elmalar ağaçtır.
Bazı ağaçlar elmadır.

Eksik girişimlilik: İki kavramdan her biri diğerinin bazı elemanlarını kapsıyorsa bu iki kavram arasında eksik girişimlilik vardır.

Bazı insanlar çalışkandır.
Bazı çalışkanlar insandır.

İçlem – kaplam ilişkisi

İçlem: Bir kavramın içine aldığı bireylerin ortak özellikleri o kavramın içlemini gösterir. “Kuş” kavramının içleminin ortak özellikleri olan “hayvan”, “canlı”, “varlık” vs. gösterir.

Kaplam: Bir kavramın içine aldığı bireyler o kavramın kaplamını gösterir. “Hayvan”, “kuş”, “serçe” kavramları “canlı” kavramının kaplamında yer alırlar ve “canlı” kavramının kaplamını gösterirler.

Beş tümel:

1. Cins
2. Tür
3. Ayırım
4. Özgülük
5. ilinti

“Akıl”, insana özgüdür. (Özgülük) Çünkü insandan başka akıllı varlık yoktur. “Uyuma”, insanda ilintidir; çünkü insandan başka uyuyan varlıklar da vardır.

Tanım

Bir şeyin ne olduğunun belirtilmesidir; içleminin verilmesidir. Örnek olarak önermenin tanımını verelim:

“Önerme, iki veya daha fazla terimden oluşmuş yargı cümleleridir.”

Tanımın şartları
– Tanım, tam olmalıdır.
– Tanım, kendisinden daha açık olmayan kavramlarla yapılmamalıdır.

Tanımlanamazlar
– Duygular (Aşk, kin, ümit, vs.)
– Deneyin doğrudan verileri (Renk, koku, ses, vs.)
– Üstün cinsler (Zaman, mekân, vs.)

Önermeler

Çıkarım

Verilen önermelerden bir sonuç çıkarma işlemidir. “O halde”, “öyleyse” ile başlayan bir sonuç önermesine ulaşılması halinde, verilen önermeler kümesi bir çıkarımdır.

Canlılar beslenir. O halde bitkiler beslenir. (çıkarım) Çıkarımda sonuçtan önce gelen ve sonuca bilgi sağlayan (veri olan) önermelere öncül denir. Çıkarımlar, öncül ve sonuç gibi en az iki yargıdan oluşurlar.

Çıkarım Çeşitleri

Analoji: Özelden özele yapılan akıl yürütmedir. Konya İç Anadolu’dadır ve karasal iklimi vardır.

Trabzon Karadeniz bölgesindedir ve çok yağış alır.

Samsun da Karadeniz bölgesindedir.

O halde Samsun da çok yağış alır.

Tümevarım: Özelden genele yapılan akıl yürütmedir.

Somali ve Yeni Gine gelişmemiştir ve milli gelir düşüktür.

O halde, gelişmemiş ülkelerde milli gelir düşüktür.

Tümdengelim: Genelden özele yapılan akıl yürütmedir.

Tüm insanlar ölümlüdür.

O halde tüm insanlar ölümlüdür.