8. Sınıf Noktalama İşaretleri Konu Anlatımı

Karatay

Bu yazımızda sizlere 8. sınıf  Türkçe Noktalama İşaretleri- Noktalama İşaretleri  hakkında bilgilendireceğiz. Duygu ve düşünceleri daha açık anlatmaya yarayan işaretlerdir. Cümlenin yapısını ve duraklarını belirlemeye yararlar. Okumayı ve anlamayı kolaylaştırır. Sözcüğün, sözün ya da kavramın vurgu ve ton gibi  özelliklerini belirtirler. Şimdi birlikte Noktalama İşaretleri konusunun başlıklarına değinelim.

Noktalama İşaretleri

Nokta(.)

– Cümlenin sonuna konur:

Ağızdan çıkan söz yaydan çıkan ok gibidir.
Ne ekersen onu biçersin.

– Bazı kısaltmaların sonuna konur:

Dr.(doktor), Mah.(mahalle), vb.(ve benzeri)…

– Sayılardan sonra sıra bildirmek için konur:

II. Mehmet, XIV. Louis, XV. yüzyıl; 2. Cadde, 20. Sokak, 4. Levent.

UYARI: Arka arkaya sıralandıkları için virgülle veya çizgiyle ayrılan rakamlardan yalnızca
sonuncu rakamdan sonra nokta konur:

5, 7 ve 8. sorular ; II – IV. yüzyıllar arasında.

– Bir yazının maddelerini gösteren rakam veya harflerden sonra konur:

I.    1 A.   a.
II.  2 B.   b.

– Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur:

23.10.1940   10.X.1980

* Tarihlerde ay adları yazıyla da yazılabilir. Bu durumda ay adların­dan
önce ve sonra nokta kullanılmaz:

19 Mayıs 1453,  9 Ekim 1945.

– Saat ve dakika gösteren sayıları ayırmak için konur:

13.30’da tren kalkıyor.
20.00 haberler bitiyor.

– Kitap, dergi vb nin künyelerinin sonuna konur:

Zülfikar, Prof. Dr. Hamza, Türkçede Ses Yansımalı Kelimeler TDK Yayınları, Ankara, 1995.

– Beş ve beşten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve araya nokta konur:

5.000, 789.658, 182.598….

– Matematikte çarpma işareti yerine kullanılır:

3.4= 12, 14.2= 28

Virgül(,)

– Birbiri ardınca sıralanan eş görevli sözcük ve sözcük gruplarının arasına konur:

Sözcükleri yaya yaya, uzata uzata, kesik kesik, kopuk kopuk söylememek gerekir.
Sessiz dereler, solgun ağaçlar, sarı güller vardı dünyamda.

– Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılır:

Okumak hayatımızı şekillendirir, değiştirir.

– Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş özneyi belirtmek için kullanılır:

Yaratıcı bir insan, bir şeyleri başarmak arzusu ile motive olur.

– Cümle içinde ara sözleri ya da ara cümleleri ayırmak için kullanılır:

Stres, istesek de istemesek de, hayatın her anında insanın karşısına çıkabilecek bir durumdur.

– Anlama güç kazandırmak için tekrarlanan kelimeler arasına ko­nur:

Hüsran, yine hüsran, yine hüsran.

– Tırnak içinde olmayan aktarma cümlelerinden sonra konur:

Uzun uzun nefes almaya çalış, diyordu.

– Konuşma çizgisinden sonraki alıntılı cümlenin bittiği yere konur

– Bu akşam sinemaya gidiyor muyuz, diye sordu.

– Edebi eserlerde konuşma bölümünden önceki ifadenin sonuna konur:

Odanın kapısını açtı.Çocuğa,
– Yemek az sonra hazır olacak, dedi.

– Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bil­diren hayır, yok, evet, peki, pekâlâ, tamam, olur, hayhay, başüstüne, öyle, haydi, elbette gibi kelimelerden sonra konur:

Evet, bu konuda o haksız.
Hayhay, memnun oluruz. Haydi, geç kalıyoruz.
Evet, kırk seneden beri Türkçe merhale merhale Türkleşiyor.

– Bir sözcüğün kendisinden sonra gelen sözcük veya sözcük öbekleriyle yapı ve anlam bakımından bağlantısı olmadığını göstermek ve anlam karışıklığını önlemek için kullanılır:

Boyacı, çocuğa parasını vermesini söyledi.

– Hitap için kullanılan kelimelerden sonra konur:

Sayın Başkan,
Sevgili Kardeşim,
Değerli Arkadaşım,

– Sayıların yazılışında, kesirleri ayırmak için konur:

0,13(sıfır tam, yüzde on üç)
36,8(otuz altı tam, onda sekiz)

– Metnin içinde art arda gelen zarf-fiil eki almış sözcüklerden sonra kullanılır:

İnsanlara bağırıp, masaya elini vurarak konuşuyordu.

– Özne olarak kullandıklarında ”bu, şu, o” zamirlerinden sonra kullanır:

Bu, benim en temel ilkemdir.
O, hayatı anlamak için gerekli.

Falih Rıfkı Atay, Tuna Kıyıları, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1938.

Uyguner Muzaffer, Yapım İyeliği Terimleri Sözlüğü, TDK Yayınları, 1971.

ÖNEMLİ BİLGİLER:

– Metin içinde ve, veya, yahut, ya … ya bağlaçlarından önce de sonra da virgül konmaz:

Geçen sayımızda uykunun bebeğin zeka ve hafıza gelişimi üzerindeki hayati önemini anlatmıştı.
Her zaman üzülüyor ya da kederleniyorsanız işiniz zor.
Bilgiler hafızada bir raf veya dolap düzeni gibi sabit midir?

– Tekrarlı bağlaçlardan önce ve sonra virgül konmaz:

Adam hem suçlu hem güçlü.
Ya bu deveyi güdersin ya bu diyardan gidersin.

– Cümlede pekiştirme ve bağlama görevinde kullanılan da / de bağlacından sonra virgül konmaz:

İmlamız lisanımız düzelince, lisanımız da kafamız düzelince düzele­cek çünkü o da ancak onlar kadar bozuktur, fazla değil! (Yahya Kemal Beyatlı)
– Metin içinde -ınca / -ince anlamıyla zarf-fiil görevinde kulla­nılan mı / mi ekinden sonra virgül konmaz:

Ben aç yattım mı kötü kötü rüyalar görürüm nedense. (Orhan Kemal)
Öyle zekiler vardır, konuştular mı ağızlarından bal akıyor sanırsın. (Attila İlhan)

– Şart ekinden sonra virgül konmaz:

Tenha köşelerde ağız ağıza konuşurken yanlarına biri gelecek olursa hemen susuyorlardı. (Reşat Nuri Güntekin)
Gör gözlerinle de aklın yatarsa anlatıver millete. (Tarık Buğra)

Noktalı Virgül (;)

– Cümle içinde virgülle ayrılmış tür ya da takımları birbirinden ayırmak için kullanılır:

Erkek çocuklara Ali, Mehmet, Mustafa; kız çocuklara Ayşe, Fatma, Hatice isimleri verilir.

– Öğeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılır:

Adam adamdır, olmasa da pulu; eşek eşektir, olsa da çulu.

– İkiden fazla eş değer öğeler arasında virgül bulunan cümlelerde özneden sonra kullanılır:

Ali; eylül, Ahmet, ve Zeynep’i  yolda görmüş.

 İki Nokta(:)

– Kendisiyle ilgili örnek verilecek cümlelerin sonuna konur:

İnsanoğlu her yerde sorunlarla karşılaşabilir: okulda, evde, işte, trafikte…

– Kendisiyle ilgili açıklama yapılacak cümlenin sonuna konur:

Bu yıl başından beri söylediğim bir şey var: Bu yıl diğerlerinde çok daha hızlı geçiyor.

– Konuşmalarda, konuşan kişiyi belirten sözlerden sonra kullanılır:

Kral:
– Elbette! Kaç bacağın var senin ?

– Edebî eserlerde konuşma bölümünden önceki ifadenin sonuna konur:

– Buğdayla arpadan başka ne biter bu topraklarda?

Ziraatçı sayar:

– Yulaf, pancar, zerzevat, tütün… (Falih Rıfkı Atay)

7. Matematikte bölme işareti olarak kullanılır:

56:8=7, 100:2=50 vb.

Üç Nokta(…)

– Eksiltili (kesik) cümlelerin sonuna konur:

Düşünen,üreten, eleştiren beyinlere

– Kaba sayıldığı için ya da bir başka sebepten açık yazılmak istenmeyen sözcük, söz ve bölüm yerine kullanılır:

Bu olayların hepsini‘ dan duydum

– Alıntılarda başta, ortada ve sonda alınmayan kelime veya bölümle­rin yerine konur:

derken şehrin öte başından boğuk boğuk sesler gelmeye başladı (Tarık Buğra)

– Sözün bir yerde kesilerek geri kalan bölümün okuyucunun hayal dünyasına bırakıldığını göstermek veya ifadeye güç katmak için konur:

Sana uğurlar olsun Ayrılıyor yolumuz! (Faruk Nafiz Çamlıbel)
Sana uğurlar olsun Ayrılıyor yolumuz!

– Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için konur:

Gölgeler yaklaştılar. Bir adım kalınca onu kıyafetinden tanıdılar:
— Koca Ali Koca Ali, be!.. (Ömer Seyfettin)

ÖNEMLİ : Ünlem ve soru işaretinden sonra üç nokta yerine iki nokta konulması yeterlidir:

Gök ekini biçer gibi!.. Başaklar daha dolmadan. (Tarık Buğra)
Nasıl da akşam oldu?.. Nasıl da yavrucaklar sustu?.. Nasıl da serçecikler yuvalarına sığındı?.. (Necip Fazıl Kısakürek)

– Karşılıklı konuşmalarda, yeterli olmayan, eksik bırakılan cevap­larda kullanılır:

— Yabancı yok!
— Kimsin?
— Ali
— Hangi Ali?

— Sen misin, Ali usta?
— Benim!..

Soru İşareti (?)

– Soru eki veya sözü içeren cümle ya da sözlerin sonuna konu:

Sevginin sözünü  edenlerle sevgiyi gerçekten yaşayanlar arasında fark nedir?

– Soru bildiren sancak soru eki, sözcüğü ve sözü içermeyen cümlelerin sonuna konur:

Bankadaki  görevli yüzüne bakarak:
– Memleketiniz?

– Bilinmeyen, kesin olmayan ya da şüpheyle karşılanan yer, tarih vb. durumlar için kullanılır:

 Süleyman Çelebi (?– 1422)…
Ankara’dan Bolu’ya bir saatte (?) gitmiş.

ÖNEMLİ: mı / mi ekini alan yan cümle temel cümlenin zarf tümleci olduğunda cümlenin sonuna soru işareti konmaz: Akşam oldu mu sürüler döner. Hava karardı mı eve gideriz.

Bahar gelip de nehir çağıl çağıl kabarmaya başlamaz mı içimi geri kalmış bir saat huzursuzluğu kaplardı. (Haldun Taner)

ÖNEMLİ: Soru ifadesi taşıyan sıralı ve bağlı cümlelerde soru işareti en sona konur:

Çok yakından mı bu sesler, çok uzaklardan mı?
Üsküdar’dan mı, Hisar’dan mı, Kavaklardan mı? (Yahya Kemal Beyatlı)

Ünlem İşareti (!)

– Sevinç, kıvanç, acı, korku, şaşırma gibi duyguları anlatan cümle ve ibarelerin sonuna konur:

Yetişin! Çabuk!
Ne mutlu Türk’üm diyene!

– Seslenme, hitap ve uyarı sözlerinden sonra kullanılır:

Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri!
Ey Türk gençliği! Birinci vazifen; Türk istiklalini, Türk cumhuriye­tini, ilelebet, muhafaza ve müdafaa etmektir. (Atatürk)
Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: İlerle! (Yahya Kemal Beyatlı)

ÖNEMLİ: Ünlem işareti, seslenme ve hitap sözlerinden hemen sonra konulabi­leceği gibi cümlenin sonuna da konabilir:

Vay, ne güzel bir manzara!

– Alay, kinaye ya da küçümseme anlamı kazandırılmak istenen sözden hemen sonra yay ayraç içinde kullanılır:

beyim bu ne kibarlık(!) böyle?

Kısa Çizgi (-)

– Satıra sığmayan sözcükler bölünürken satırın sonuna konu:

Soğuktan mı titriyordum, yoksa heyecandan, üzüntüden mi bil
mem. Havuzun suyu bulanık. Kapının saatleri 12’yi geçmiş. Kanepe
lerde kimseler yok. 

– Ara sözleri ya da ara cümleleri ayırmak için ara sözcüklerin  ya da cümlelerin başına ve sonuna konur:

Ali kadim dostum dün her yerde beni aramış.
Küçük bir sürü dört inekle birkaç koyun köye giren geniş yolun ağzında durmuştu. (Ömer Seyfettin)

– Kelimelerin kökleri, gövdeleri ve eklerini birbirinden ayırmak için kullanılır:

sevgiliden,  bitkilerin

– Fiil kök ve gövdelerini göstermek için kullanılır: 

oku– , gel– , buluş 

– İsim yapma eklerinin başına, fiil yapma eklerinin başına ve sonuna konur:

gi, li, ci; le, imse,dir

– Heceleri göstermek için kullanılır:

araştırma,  bilezik,  duruşma,  kuyumculuk,  program, yazarlık vb.

–  Arasında, ve, ile, ila, …-den …-e anlamlarını vermek için kelimeler veya sayılar arasında kullanılır:

Dil ve Tarih – Coğrafya Fakültesi, 9.30- 10.45, Türkçe Almanca Sözlük

ÖNEMLİ: Cümle içinde sayı adlarının yinelenmesinde araya kısa çizgi konmaz: On on beş yıl. Üç beş kişi geldi.

–  Matematikte çıkarma işareti olarak kullanılır:

80-20=60

–  Sıfırdan küçük değerleri göstermek için kullanılır:

-5 °C, -10°C

Uzun  Çizgi (—)

– Konuşma çizgisi olarak da bilir. Konuşma cümlerinin başına konur:

Kulaklarının büyüklüğü ile ünlü Galile’ye hasımlarından biri”Efendim, kulaklarınız bir insan için biraz büyük değil mi?” demiş
Galile şöyle cevap vermiş:
Doğru, benim kulaklarım bir insan için biraz büyük ama seninkiler de bir eşek için fazla sayılmaz mı?

Eğik Çizgi

– Dizeler yan yana yazıldığında aralarına konur:

Korkma! Sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak / Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak / O benim milletimin yıldızıdır, parlayacak / O benimdir, o benim milletimindir ancak. (Mehmet Akif Ersoy)

– Adres yazarken apartman numarası ile daire numarası arasına ve semt ile şehir arasına konur:

Altay Sokağı No.: 21/6 Kurtuluş / ANKARA

– Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur:

18/12/1980, 10/X/2000 vb.

– Dil bilgisinde eklerin farklı biçimlerini göstermek için kullanılır:

-a /-e, -an /-en, -lık /-lik, -madan /-meden vb.

Matematikte bölme işareti olarak kullanılır: 70/2=35

– Birimlernin arasına konur:

g/sn (gram/saniye)

Tırnak İşareti (“ ”)

– Bir  yazıdan ya da kimseden olduğu gibi aktarılan  sözler tırnak içine alınır:

Bir bilgeye sormuşlar: Dünyada en çok kimi seversiniz?

-Özel olarak vurgulanmak istenen sözler tırnak içine alınır:

Türk edebiyatında hece ölçüsü hemen hemen her dönemde kullanılmıştır.

– Cümle içerisinde eserlerin ve yazarların adları tırnak içerisine alınır:

Yazınımızda Şinasi , Şair Evlenmesi adlı eseriyle ilk yerli tiyatro örneğini vermiştir.

Tek Tırnak İşareti (‘ ’)

– Tırnak içinde verilen cümlenin içinde yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü, ibareyi belirtmek için kullanılır:

“Atatürk henüz Gazi Mustafa Kemal Paşa idi. Benden ona dair bir kitap için ön söz istemişlerdi.” (Falih Rıfkı Atay)

Denden İşareti ()

Bir yazıdaki maddelerin sıralanmasında veya bir çizelgede alt alta gelen aynı sözlerin, söz gruplarının ve sayıların tekrar yazılmasını önlemek için kullanılır:

a. Etken         fiil
b. Edilgen       “
c. Dönüşlü      “
ç. İşteş             “

Yay ayraç ()

– Cümledeki anlamı tamamlayan ve cümlenin dışında kalan ek bilgiler için kullanılır. Yay ayraç içinde bulunan ve yargı bildiren anlatımların sonuna uygun noktalama işareti konur:

Türkiye’nin köylerini(köy sözcüğünü de çok kullanılmak istemiyorum.) şehirlerinden ayırmak mümkün değil.

– Özel veya cins isme ait ek, ayraçtan önce yazılır:

Şinasi’nin (1826-1871)

İmek fiilinin (ek fiil) geniş zamanı şahıs ekleriyle çekilir.

– Tiyatro eserlerinde ve senaryolarda konuşanın hareketlerini, durumunu açıkla­mak ve göstermek için kullanılır:

İhtiyar – (Yavaş yavaş Kaymakam’a yaklaşır.) Ne oluyor beyefendi? Allah rızası için bana da anlatın… (Reşat Nuri Güntekin)

– Alıntıların aktarıldığı eseri, yazarı veya künye bilgilerini göstermek için kullanılır:

Delikanlım, işaret aldığın gün atandan
Yürüyeceksin! Millet yürüyecek ardından.(Arif Nihat ASYA)

Eşin var, aşiyanın var, baharın var ki beklerdin
Kıyametler koparmak neydi ey bülbül, nedir derdin? (Mehmet Akif Ersoy)

– Alıntılarda, alınmayan kelime veya bölümle­rin yerine konulan üç nokta, yay ayraç içine alınabilir:

İş yerinde herkes () eve gitmeye çalışıyordu.

– Bir söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak için kullanılan ünlem işareti yay ayraç içine alınır:

Ahmet, o kadar cesur (!) ki bir ses duydu mu kaçacak delik arar.

– Bir bilginin şüpheyle karşılandığını veya kesin olmadığını gös­termek için kullanılan soru işareti yay ayraç içine alınır:

Günde bin soru (?) çözdüğünü söylüyordu.

– Bir yazının maddelerini gösteren sayı ve harflerden sonra kapama ayracı konur:

I     1    A)     a)

II)    2   B)      b)

Köşeli Ayraç ([ ])

– Ayraç içinde ayraç kullanılması gereken durumlarda yay ayraçtan önce köşeli ayraç kullanılır:

Kirpi [Refik Halit Kasray (1888-1965)] Milli edebiyat Dönemi’ nde başarılı eserler vermiştir..

– Metin aktarmalarında, çevirilerde, alıntılarda çalışmayı yapanın eklediği sözler için kullanılır:

“Eldem, Osmanlıda en önemli fark[ın], mezar taşının şeklinde ortaya çık[tığını] söyledikten sonra…” (Hilmi Yavuz)

– Kaynak olarak verilen kitap veya makalelerin künyelerine ilişkin bazı ayrıntıları göstermek için kullanılır:

Reşat Nuri [Güntekin], Çalıkuşu, Dersaadet, 1922. Server Bedi [Peyami Safa]

Kesme İşareti (‘) 

– Özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme ekleri kesme işaretiyle ayrılır:

 Cebrailden, Çanakkale Boğazının, Samanyolunda, Sait Halim Paşa Yalısından, Resmî Gazetede, Millî Eğitim Temel Kanununa, Telif Hakkı Yayın ve Satış Yönetmeliğini, Eski Çağ’ın, Yükselme Döneminin, Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatına vb.

1919 senesi Mayısının 19uncu günü Samsuna çıktım. (Atatürk)

– Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğu zaman ekten önce kesme işareti kullanılır:

Hisardan, Boğazdan vb.

-Belli bir kanun, tüzük, yönetmelik kastedildiğinde büyük harfle yazılan kanun, tüzük, yönetmelik sözlerinin ek alması durumunda kesme işareti kullanılır:

Bu Kanunun 17. maddesinin c bendi… Yukarıda adı geçen Yönetmelikin 2nci maddesine göre… vb.

– Özel adlar için yay ayraç içinde bir açıklama yapıldığında kesme işareti yay ayraçtan önce kullanılır:

Yunus Emre’nin (1240?-1320), Yakup Kadri’nin (Karaosmanoğlu) vb.

– Ek getirildiğinde Avrupa Birliği kesme işareti ile kullanılır:

Avrupa Birliği’ne üye ülkeler…

UYARI: Sonunda 3. teklik kişi iyelik eki olan özel ada, bu ek dışında başka bir iyelik eki getirildiğinde kesme işareti konmaz:

Boğaz Köprümüzün güzelliği, Amik Ovamızın bitki örtüsü, Kuşadamızdaki liman vb.

UYARI: Kurum, kuruluş, kurul, birleşim, oturum ve iş yeri adlarına gelen ekler kesmeyle ayrılmaz:

Türkiye Büyük Millet Meclisine, Türk Dil Kurumundan, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkanlığının; Bakanlar Kurulunun vb.

UYARI: Başbakanlık, Rektörlük vb. sözler ünlüyle başlayan bir ek geldiğinde Başbakanlığa, Rektörlüğe vb. biçimlerde yazılır.

UYARI: Özel adlara getirilen yapım ekleri, çokluk eki ve bunlardan sonra gelen diğer ekler kesmeyle ayrılmaz:

Yakup Kadriler, Türklerin, Türklüğün, Türkleşmekte, Türkçenin, Müslümanlıkta, Hollandalıdan, Hristiyanlıktan, Atatürkçülüğün vb.

UYARI: Sonunda p, ç, t, k ünsüzlerinden biri bulunan Ahmet, Çelik, Halit, Şahap; Bosna-Hersek; Kerkük, Sinop, Tokat, Zonguldak gibi özel adlara ünlüyle başlayan ek getirildiğinde kesme işaretine rağmen Ahmedi, Halidi, Şahabı; Bosna-Herseği; Kerküğü, Sinobu, Tokadı, Zonguldağı biçiminde son ses yumuşatılarak söylenir.

UYARI: Özel adlar yerine kullanılan “o” zamiri cümle içinde büyük harfle yazılmaz ve kendisinden sonra gelen ekler kesme işaretiyle ayrıl­maz.

– Kişi adlarından sonra gelen saygı ve unvan sözlerine getirilen ekleri ayırmak için konur:

Nihat Beye, Ayşe Hanımdan, Mahmut Efendiye, Enver Paşaya; Türk Dil Kurumu Başkanına vb.

– Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için konur:

TBMMnin, TDKnin, BMde, ABDde, TVye vb.

– Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konur:

1985te, 8inci madde, 2nci kat; 7,65lik, 9,65lik, 657yle vb.

– Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adlarına gelen ekleri ayırmak için konur:

Başvurular 17 Aralıka kadar sürecektir. Yabancı Sözlere Karşılıklar Kılavuzunun veri tabanının genel ağda hizmete sunulduğu gün olan 12 Temmuz 2010 Pazartesinin TDK için önemi büyüktür.

– Seslerin ölçü ve söyleyiş gereği düştüğünü göstermek için kullanılır:

Güzelliğin on par’ etmez
Bu bendeki aşk olmasa (Aşık Veysel)

– Bir ek veya harften sonra gelen ekleri ayırmak için konur:

adan zye kadar, Türkçede -lıkla yapılmış sözler.

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.

BİR YORUM YAZIN

Soru: 72 + 1 kaçtır?


Basari Sıralamaları