6. Sınıf Kaslar ve Kas Çeşitleri Konu Anlatımı

6. sınıf Fen Bilgisi dersinde, kasların yapısını ve çeşitlerini tanıyacak, her bir kas türünün vücudumuzdaki rolünü öğreneceğiz. İskelet kasları, düz kaslar ve kalp kası gibi farklı kas türlerinin işlevleri ve özellikleri hakkında bilgi sahibi olacak; kas sağlığının korunması için neler yapmamız gerektiğini keşfedeceğiz. Kas sistemini anlamak, sağlıklı bir yaşam sürmek için önemli bir adımdır.

• Çizgili Kas
• Düz Kas
• Kalp Kası

Kaslar ve Kas Çeşitleri

Kas sistemi canlıya hareket yeteneği sağlayan sistemdir. Kas sistemi omurgalılarda sinir sisteminin kontrolü altında olmasına rağmen bazı kaslar (örneğin kalp kası) tamamen otonom çalışabilir.

Kaslarda hücreler arası madde bulunmaz. Kas hücresinin sitoplazmasına sarkoplazma, hücre zarına ise sarkolemma denir. Kas hücrelerinin endoplazmik retikulumuna da sarkoplazmik retikulum adı verilir, mitokondrilerine sarkozom denir. Kas hücreleri yüksek enerjiye ihtiyaç duyduklarından çok sayıda mitokondrileri vardır.

Sarkoplazmada kasılmayı sağlayan miyofibril olarak adlandırılan telcikler vardır. Miyofibriller, aktomiyozin denilen aktin ve miyozin proteinlerinden oluşur.

Vücudumuzda üç çeşit kas bulunmaktadır. Bunlar; çizgili kas (ya da iskelet kası), düz kas, kalp kasıdır.

Çizgili Kas

Silindir şeklinde uzun hücrelerden oluşur. Kas hücrelerine kas lifi denir. Hücreler arası zarları eridiğinden dolayı çizgili kas lifleri çok çekirdeklidir. Çekirdekler hücre zarının hemen altında bulunur. Miyofibriller, düzenli aralıklarla açık ve koyu olarak enine bantlaşmalar gösterir.

Somatik sinir sistemi kontrolünde çalışır. Yani istemli çalışır. Düz kaslara göre daha hızlı çalışır, çabuk yorulur. Oksijen yetersizliğinde laktik asit fermantasyonu ile ATP üretirler.

Düz Kas

Düz kaslar Otonom sinir sistemi tarafından kontrol edilir. İstemsiz yapılan hareketlerin gerçekleşmesini sağlar. Bağırsak, mide, atardamar, toplardamar gibi organların yapısında bulunur. Sadece oksijenli solunum yaparlar. Miyoglobin içermezler. Kreatin fosfat metabolizmasını kullanmazlar. DNA replikasyonu yapmazlar. Depo şeker olarak glikojen sentezlemezler.

Kalp Kası

Kalbin yapısında yer alır. Silindirik hücreleri dallanma gösterir. Kalp kası hücreleri genellikle tek çekirdeklidir ve çok miktarda mitokondri içerir. Miyozin ve aktin filamentlerin düzenli diziliminden dolayı kalp kası hücreleri mikroskop altında çizgili görünür. Bu hücreler, çizgili olmaları nedeniyle iskelet kası hücreleri­ne benzer, hızlı kasılır.

İstemsiz çalışmala­rı nedeniyle düz kas hücrelerine benzerlik gösterir. Çalışmaları otonom sinir sistemi tarafından düzenlenir. Kalp kası hücreleri otonom sinir sistemi tarafından impuls almadan da kasılıp gevşeyebilir.