5. Sınıf Maddenin Hal Değişimi Konu Anlatımı
Erime, donma, kaynama, yoğunlaşma (yoğuşma), buharlaşma, süblimleşme, kırağılaşma terimlerinin açıklandığı yazımız karşınızda. 5. Sınıf Maddenin Hal Değişimi Konu Anlatımı, Maddenin Hal Değişimi Konu Anlatımı, 5. Sınıf Fen Bilimleri
Maddenin Hal Değişimi
Maddelerin bulundukları hâlden başka bir hâle geçişine hâl değişimi denir. Maddenin üç hâli vardır. Bu hâller arasındaki geçişleri, aşağıda verilen şemadaki gibi isimlendirebiliriz. Bir maddenin katı hâlden sıvı hâle geçişine erime, sıvı hâlden gaz hâle geçişine buharlaşma, gaz hâlden sıvı hâle geçişine yoğuşma, sıvı hâlden katı hâle geçişine de donma denir.
Buharlaşmanın en hızlı olduğu durum, kaynama olarak adlandırılır. Saf sıvılar belirli bir sıcaklıkta kaynar. Ancak buharlaşma her sıcaklıkta olur. Bir sıvının buharlaşması için kaynama sıcaklığında olması şart değildir. Buharlaşma sadece sıvının yüzeyinde gerçekleşirken kaynama anında, sıvının her tarafında buharlaşma meydana gelir. Yani kaynama anında buharlaşma çok daha fazla olur.
Yağmur ve kar yağışı esnasında hava daha ılık iken yağış bittikten sonra hava soğur. Bunun nedeni, yağmur ve kar oluşurken yani yoğuşma ve donma olayı gerçekleşirken bulutlarda
bulunan su buharının havaya ısı vermesiyle hava sıcaklığının artmasıdır. Yağmur ve kar yağdıktan sonra ise buharlaşma ve erime sonucu su ve kar, havadan ve yerden ısı alır.
Naftalin herhangi bir ısıtma işlemi yapılmadan da hâl değiştirmektedir. Katı hâldeki naftalin, ortamdan ısı alarak sıvı hâle geçmeden gaz hâle geçmektedir. Maddelerin bu şekilde ortamdan ısı alarak katı hâlden gaz hâle geçmesine süblimleşme denir. Katı hâldeki naftalin topları dolap içinde süblimleşerek dolabın içini naftalin kokusu ile doldurur.
Süblimleşme olayının tersine yani gaz hâldeki maddenin ısı vererek doğrudan katı hâle geçmesine ise kırağılaşma denir. Süblimleşme olayı maddenin ısı alması, kırağılaşma olayı ise maddenin ısı vermesi sonucu oluşur.
