KPSS Ortaöğretim Osmanlı Devleti’nde İktisadi Hayat Konu Anlatımı
KPSS 20. Yüzyıl Osmanlı Devleti Konu Anlatımı, KPSS Ortaöğretim Tarih Konu Anlatımı, KPSS Konu Anlatımı, KPSS Ortaöğretim Konu Anlatımı, 20. Yüzyıl Osmanlı Devleti Konu Anlatımı, 20. Yüzyıl Osmanlı Devleti Konu Anlatımı
Osmanlı Devleti’nde İktisadi Hayat
Tarım
Ekonominin temeli tarıma dayanmıştır. Vergilerin büyük bölümü tarımsal faaliyetlerden alınırdı. Çeşitli kanunlarla ekonomik sistem kontrol altında tutulmaya çalışılmıştır.
Hayvancılık
Osmanlı Devleti’nde halkın bir bölümü göçebe yaşamıştır. Göçebe halkın temel ekonomisi ise hayvancılık olmuştur. Göçebe halktan alınan vergiler temel olarak hayvancılıkla ilişkilendirilmiştir.
Ticaret
İpek ve Baharat yolları nedeniyle önemli gümrük gelirleri sağlanmıştır. Fakat, Coğrafi Keşifler’le beraber ticaret yolları yer değiştirmiş ve gümrük gelirleri düşmüştür.
Ticareti canlandırmak amacıyla Avrupalı devletlere verilen kapitülasyonlar yaygınlaşmıştır. Ticareti geliştirmek amacıyla kervansaraylar, hanlar ve bedestenler inşa edilmiştir.
Menzil Teşkilatı: Osmanlı yol ağının her biriminde, taşımacılığın hızlı yapılmasını sağlayan teşkilattır.
Derbentçiler: Ana yolların denetimi ve güvenliğini sağlayan görevlilerdir.
Mekkâri Taifesi: Ticaret yolları üzerinde taşımacılığı meslek edinen gruptur
Sanayi
Osmanlı Devleti’nde sanayi kuruluşları genelde devlet eliyle işletilmiştir. En önemli sanayi kuruluşları ise tophane, baruthane ve feshanedir. Özellikle silah ham maddesine ve sanayisine önem verilmiştir.
Osmanlı Devleti’nde zanaatkârların kendi aralarında birleşerek oluşturdukları dinî ve ekonomik nitelikleri
olan teşkilata Ahi Teşkilatı denilmiştir. Bu teşkilatta zanaat çeşitlerinin her biri bir esnaf şubesini oluştururdu. Tek bir üretim dalının oluşturduğu bu şubelere lonca denilmiştir.
Loncaların görevleri şunlardır:
– Ham madde temin edilmesi ve dağılımının sağlanması
– Esnaflar arasındaki anlaşmazlıkların giderilmesi
– Narh denilen satış fiyatının belirlenmesi
– Öretilen malların kalite kontrollerinin yapılması
– Dükkân açma ve çalışma izni olan gedik belgesinin verilmesi
Gayrimüslimler de loncalara üye olabilirlerdi. Loncalarda usta-çırak ilişkisi vardı.
Üretim yapılan yerin geleneklerine göre üretim standartlarını belirleyen kurallara ihtisap kanunları denilmiştir.
Osmanlı Devleti’nde ihtiyaç malları ve ham maddeler şehirlerde kapan adı verilen toptancı hallerine getirilirdi. Burada kapan emini tarafından eşit olarak satıcılara ya da imalatçılara dağıtılırdı.
Osmanlı Devletinde en gelişmiş sanayi dalları dokumacılık, deri işlemeciliği, boyacılık, maden işlemeciliği ve el sanatlarıdır.
Tersaneler ve silah sanayi devletin elindeydi. Madenlerin mülkiyeti devlete aitti. İşletenler ise vergilerini verirdi.
Tophane, baruthane ve feshane de önemli sanayi kuruluşları arasındadır.
Vergi Sistemi
Şeri Vergiler
Öşür: Müslümanlardan yaptıkları üretimin karşılığında 1/10 oranında alınan vergidir.
Haraç: Gayrimüslimlerden yaptıkları üretimin karşılığında 1/5 oranında alınan vergidir.
Cizye: Gayrimüslimlerin askerlik yapmaması ve devletin güvencesi altında yaşaması karşılığında alınan vergidir.
Örfi Vergiler
Çiftbozan: Toprağını boş bırakan köylülerden alınan vergidir
Avarız: Olağanüstü durumlarda toplanan vergidir.
Ağnam: Küçükbaş hayvan besiciliği yapan kişilerden alınan vergidir.
İspençe: Gayrimüslimlerin devletin toprağını kullanmaları karşılığında alınan vergidir.
Çift Resmi: Tarımla uğraşan Müslümanlardan toprağı kullanma karşılığında alınan vergiler.
Bac: Pazar yerlerinde ki çarşı ve pazar esnafından alınan vergidir.
Bennak: Evli olup yarım çift toprak eken Müslüman erkeklerden alınan vergidir.
Mücerred: Bekâr Müslüman erkeklerden alınan vergidir.
Arusane: Nikâhlanan genç kız ya da dul kadınlardan alınan vergidir.
Cerime: Dirlik topraklarında suç işleyenlerden alınan vergidir.
Gümrük Resmi: Dış ülkelerden gelen mallardan alınan vergidir.
