Geçim Tarzları Konu Anlatımı
Coğrafya ayt konu anlatımı, coğrafya tyt konu anlatımı , coğrafya yks konu anlatımı… Merhaba arkadaşlar sizlere bu yazımızda Geçim Tarzları hakkında bilgi vereceğiz. Yazımızı okuyarak bilgi edinebilirsiniz
Geçim Tarzları
İnsanoğlu yer yüzünde ortaya çıktığı günden bugüne büyük bir değişim yaşamıştır. Bu değişim; bedensel, sosyal, kültürel ve ekonomik anlamda çok büyük bir değişim özelliği gösterir.
Geçmişten Günümüze Geçim Tarzları
- Paleolitik Dönem (Kaba Taş Devri)
- Mezolitik Dönem (Yontma Taş Devri)
- Neolitik Dönem (Cilalı Taş Devri)
- Kalkolitik Dönem (Maden Devri)
- Birincil Ekonomik Faaliyetler (Tarım)
- İkincil Ekonomik Faaliyetler (Sanayi)
- Üçüncül Ekonomik Faaliyetler (Hizmet)
- Dördüncül Ekonomik Faaliyetler
- Beşincil Ekonomik Faaliyetler
İnsanoğlunun yaşadığı değişim bütün bu alanlarda birbirine paralel gelişmiştir. Gelişimin temel dinamiğini ekonomik faaliyetler ve geçim tarzları belirlemiştir.
Hayat tarzının biçimlenmesinde etkili olan faktörler şunlardır:
– Yeryüzü şekilleri
– Bitki örtüsü
– Su kaynakları
– Nüfus
Yeryüzü Şekilleri Faktörü
– İnsanlar olumsuz iklim şartları ve vahşi hayvanlardan korumak için yüksek engebeli yerleri tercih etmediler.
– Ovaya yakın dağ yamaçlarındaki oyuklarda yaşamayı tercih ettiler.
– Buralar aynı zamanda avcılığa ve toplayıcılığa uygun yerlerdi.
– Zamanla düz araziye indiler.
Bitki Örtüsü Faktörü
– Sık ormanların olduğu yerler yaşamı zorlaştırmıştır.
– Bu nedenle ağaçların kısmen seyrek olduğu, ziraat yapılabilen yerleri tercih etmişlerdir.
Su kaynakları Faktörü
– Su kaynaklarının olduğu yerler, yaşama alanları olarak insanların ilk tercihleri olmuştur.
– Bu yüzden ilk medeniyetler akarsu kenarlarında kurulmuşlardır.
Nüfus Faktörü
– İnsanların nüfusu arttıkça gelirin nüfusu da artmıştır.
– Akraba toplulukları menfaatlerini koruyabilecek tedbirler almışlardır.
– Bu yüzden topluluklarda geçerli olmak üzere ilkeler ve kurallar konulmuştur.
– Topluluklar büyüdükçe gelenek ve göreneklerle birlikte yönetim başlamıştır.
Geçmişten Günümüze Geçim Tarzları
1. Paleolitik Dönem (Kaba Taş Devri)
– Temel ekonomik faaliyet avcılık ve toplayıcılıktır.
– İnsanların ortalama yaşam süresi 20-25 yıl olup beyin hacmi küçük, boyları kısadır.
– Mağaralar barınma amaçlı kullanılmıştır.
– Göçebe topluluklar halinde yaşamaktadırlar.
– Bu dönemde ilk basit araçları yapmayı başarmışlardır.
2. Mezolitik Dönem (Yontma Taş Devri)
– Avcılık ve toplayıcılık hakimdir.
– Araç yapabilme yeteneğindeki gelişim avlanma yeteneklerini geliştirmiştir.
– Böylelikle beslenme kültürü değişime uğramış, beyin hacmi artmaya, boyları uzamaya başlamış.
– Dönem sonunda insanoğlu ateşi bulmuş böylelikle sulak alanlara yerleşmeye başlamıştır.
– İlk kez köpek evcilleştirilmiştir.
3. Neolitik Dönem (Cilalı Taş Devri)
– Sulak alanlarda ilk kez tarım ve hayvancılık faaliyetleri başlamıştır.
– Kurak iklim alanlarında buğday, arpa ve yetiştirdikleri koyun, keçi ile beslenmişler.
– Araç – gereç yapımı oldukça gelişmiş, bunların üretimini yapan zanaatkarlar ortaya çıkmıştır.
– Üç meslek grubu vardı: Çiftçi, çoban, zanaatkar.
– Geniş kitleler halinde yerleşik yaşama geçmiştir.
– Bu olayların sonucunda insan ömrü uzamış, beyin hacmi artmış ve bedensel gelişim hızlanmıştır.
– İlk nüfus patlaması bu dönemde gelişmiştir.
– Özel mülkiyet kavramı bu dönemde ortaya çıkmıştır.
4. Kalkolitik Dönem (Maden Devri)
– M.Ö. 5000 ile 3000 yıllarını kapsar.
– Tarım ve hayvancılığın gelişmesi insanın sosyal yapısında değişimlere sebep olmuştur.
– Köy yerleşmeleri kentlere dönüşmüş. Onların da birleşmesiyle büyük imparatorluklar kurulmaya başlanmıştır.
– Meslek sayısı artmıştır
– Ticarete konu olan ürünler artmıştır.
– İlk sınıfsal tabakalar ortaya çıkmıştır.
Ekonomik Faaliyetler
1. Birincil Ekonomik Faaliyetler (Tarım)
Temel maddelerin doğrudan veya dolaylı olarak doğal çevreden temin edilmesine dayanır. Avcılık, toplayıcılık, balıkçılık, ormancılık, madencilik, tarım ve hayvancılık bu tür faaliyetlere örnek verilebilir.
Bu yolla elde edilen ürünler, doğrudan tüketilebileceği gibi sanayi faaliyetlerinde ham madde olarak da kullanılabilir. Ülkelerin gelişmişlik seviyelerinin artması ve teknolojik imkânlardan daha fazla yararlanmasıyla bu faaliyette çalışanların oranı diğer faaliyetlere göre giderek azalmaktadır.
İkincil Ekonomik Faaliyetler (Sanayi)
Birincil ekonomik faaliyetlerden elde edilen ham maddeler veya yarı işlenmiş maddeler kullanılarak yeni ürünler elde edilmesine dayanır. Sanayi ve inşaat faaliyetleriyle enerji üretimi ikincil ekonomik faaliyetlere örnek verilebilir
Tarih öncesi çağlarda (Kalkolitik Çağ) çanak çömlek ve av malzemeleri gibi ürünlerin üretilmesiyle başlayan bu faaliyet türü, günümüzde artan ürün miktarı ve ürün çeşitliliği bakımından ön plana çıkmıştır. Ürünlerin elde edilmesinde insan ve hayvan gücüne dayalı üretim, yerini daha çok makineleşmeye bırakmıştır.
Üçüncül Ekonomik Faaliyetler (Hizmet)
Üretime doğrudan katılmayan ancak üretimin artmasına yardımcı olan hizmet faaliyetleridir. Gelişmiş ülkelerde bu sektörde insan sayısı fazladır. Hizmet faaliyetlerine örnek olarak; eğitim, sağlık, ulaşım, turizm, ticaret, bankacılık, pazarlama, güvenlik, sigortacılık, hukuk, belediye ve büro hizmetleri verilebilir.
Dördüncül Ekonomik Faaliyetler
Bilgisayar ve uydu aracılığıyla bilgi aktarma sistemlerinin gelişmesi ile ortaya çıkan toplama, işleme, değiştirme ve yayma işlemleriyle uğraşan faaliyet grubudur. Coğrafya bilgi sistemleriyle uğraşan coğrafyacılar bu grubun temsilcileridir.
Beşincil Ekonomik Faaliyetler
Karar verme faaliyetleri olarak bilinen ekonomik çalışmaları kapsamaktadır. Büyük şirketlere rehberlik eden , işletme veya kontrol işlevli faaliyetlerdir.
