Kimyasal Tepkimelerde Hız Konu Anlatımı
Kimya ayt konu anlatımı, Kimya tyt konu anlatımı , Kimya yks konu anlatımı… Merhaba arkadaşlar sizlere bu yazımızda Kimyasal Tepkimelerde Hız hakkında bilgi vereceğiz. Yazımızı okuyarak bilgi edinebilirsiniz..
Kimyasal Tepkimelerde Hız
Tepkime Hızları
Kimyasal olarak baktığımızda her tepkime farklı sürelerde gerçekleşir. Kimya biliminde tepkime hızları çok önemli ve büyük bir konudur. Kimya biliminde tepkime hızlarıyla ilgilenen dalına tepkime kinetiği denilir.
Kimyasal tepkimelerde hız birim zamanda harcanan veya oluşan madde miktarı olarak tanımlanır. Kimyasal tepkimelerde hız ifade edilirken madde miktarındaki değişim genelde mol veya molarite ile ifade edilir.
Kimyasal bir tepkimenin gerçekleşebilmesi için gerekli koşullar çarpışma teorisi ile açıklanmıştır.
Çarpışma Teorisi
Bu teori, adından da anlaşılacağı üzere parçacıkların çarpışması ile ilgilidir.
– Çarpışmanın tepkime ile sonuçlanabilmesi için parçacıkların belirli bir kinetik enerjiye sahip olması gerekir. Bu enerjiye sahip olmayan parçacıkların çarpışması sonucu tepkime gerçekleşmez.
– Parçacıkların doğru açı ile çarpışması gerekir. Bir molekül yeterli enerjiye sahip olmasına rağmen doğru açı ile çarpışmazsa tepkime gerçekleşmez.
– Bu şartı sağlayan çarpışmaların sayısı ile tepkime hızı doğru orantılıdır.
Etkin Çarpışma Nedir?
aneciklerin yeterli kinetik enerjisi yoksa uygun doğrultuda çarpışsalar bile hiçbir değişime uğramadan birbirlerinden ayrılırlar. Uygun doğrultu ve yeterli enerjiyle gerçekleşen çarpışmalara etkin çarpışma denir.
Etkin çarpışma yapmak için; tanecikler yeterli kinetik enerjiye sahip olmalı ve bağları koparacak uygun geometrik açılarla çarpışmaları gerekmektedir.
Aktifleşme Enerjisi Nedir?
Ürün oluşturmak üzere iki tanecik çarpıştığında önce ara ürün meydana gelir. Çarpışan taneciklerin birleşmesi sonucu oluşan, kararsız yapıdaki bu ara ürüne aktifleşmiş kompleks denir. Aktifleşme enerjisi Ea ile sembolize edilir.
Aktifleşme enerjisi fazla olan tepkimeler yavaş gerçekleşirken aktifleşme enerjisi düşük olan tepkimeler hızlı gerçekleşir. Doğal ortamda çoğu biyolojik tepkimenin hızlı gerçekleşmesi için enzim kullanılır.
Tepkime Hızını Etkileyen Faktörler
Madde Cinsi
Tepkime sırasında kopan ve oluşan bağ sayısı ne kadar fazla isev genellikle tepkime hızı o kadar yavaş olur. İyonlar arasındaki tepkimeler, nötr atomlar arasındaki tepkimelerdenv daha hızlıdır. Zıt yüklü iyonlar arasında gerçekleşen tepkimeler aynı yüklü iyonlarv arasında gerçekleşen tepkimelere göre daha hızlıdır.
Derişim
Derişim arttıkça etkin çarpışma sayısı artar. Buna bağlı olarak tepkime hızı artar.
Sıcaklık
Sıcaklık artışı tanecikleri hızlandırır. Hızlanan tanecikler birbirleriyle daha çok çarpışmaya başlarlar. Bu sayede sıcaklık artışı taneciklerin çarpışma sayısını arttırdığı için tepkimeyi hızlandırır. Buna örnek olarak dışarıda beklemiş bir yemeğin buzdolabında beklemiş bir yemeğe göre daha hızlı bozulması verilebilir.
Sıcaklığın tepkime üzerindeki etkisi Maxwell – Boltzman dağılım eğrisi üzerinde gösterilir. Aşağıdaki grafik belirli bir kinetik enerjideki molekül sayılarını vermektedir. Daha küçük olan tümsek daha büyük sayıda molekülün daha hızlı hareket ettiği anlamına gelmektedir.
Basınç-Hacim
Gaz fazındaki tepkimelerde basıncın artmasıyla (hacim azalması) tepkime hızı artar, basıncın azalmasıyla (hacim artması) tepkime hızı azalır.
Katalizör
Tepkimenin mekanizmasını değiştiren maddelere katalizör, tepkimenin hızını arttıran katalizörlere pozitif katalizör, azaltan maddelere ise negatif katalizör veya inhibitör denir.
Katalizörlerin Özellikleri
– Katalizör hız denkleminde hız sabitini değiştirerek tepkime hızına etki eder.
– Her tepkimede katalizör kullanılmak zorunda değildir.
– Katalizör, aktfileşmiş kompleksin enerjisini düşürür böylece ileri ve geri aktifleşme enerjisini aynı miktarda arttırır veya azaltır.
– Katalizör, tepkimenin mekanizmasını değiştirir.
– Katalizörün tepkimenin entalpi değişimi üzerinde bir etkisi yoktur.
– Katalizörler tepkime sonunda eksilmeden veya herhangi bir yapısal değişikliğe uğramadan, girdikleri gibi çıkar.
