8. Sınıf Cümle Yorumlama Konu Anlatımı
Bu yazımızda sizlere 8. sınıf Türkçe Cümle yorumlama hakkında bilgilendireceğiz. Bir düşünceyi, bir dileği, bir haberi ya da duyguyu tam olarak anlatan, bir veya birden çok sözcükten oluşmuş anlatım birimine cümle denir. Cümlenin anlamı ve bu anlamın yorumu, paragrafın ilk basamağıdır. Şimdi birlikte cümle yorumlama konusunun başlıklarına değinelim.
Cümle Yorumlama
- Cümlenin Konusu
- Cümlenin Ana Fikri
- Cümleden Çıkarılabilecek Yargı
- Cümleden Çıkarılamayacak Yargı
- Cümle Tamamlama
- Cümle Oluşturma
- Düşüncenin Yönünü Değiştiren Sözcükler
Cümlenin Konusu
Cümlede üzerinde durulan kavramlar cümlenin konusunu verir. Sorularda bir cümle verilir ve bu cümlede neyin anlatıldığı, yani cümlenin konusu sorulur.
“Bu cümle neyi anlatıyor?” sorusu sorulur ve sorunun cevabı aranır. Alınan cevap cümlenin konusu olacaktır.
Okumak, insanı hayata hazırladığı gibi onun kendini ifade edebilmesini ve olaylara geniş bir açıdan bakabilmesini sağlar.
⇒ Bu cümlede “0kuma”nın insanı hayata hazırladığından, insanın kendini ifade edebilmesini ve olaylara geniş bir açıdan bakabilmesini sağladığından söz edilmektedir. O hâlde cümlenin konusu “okumanın insana sağladığı katkılar.” dır.
Cümlenin Ana Fikri
Bir cümlede asıl anlatılmak istenen fikir veya cümlede verilmek istenen mesaja ana fikir denmektedir. Cümlenin ana fikri “Bu cümlede verilmek istenen ileti nedir?” sorusuyla bulunur.
Üretmeden tüketen toplumlar, balığın tadını bilir ama balık tutmanın tadını bilmez.
⇒ Bu cümlede tüketim toplumlarının, üretmenin tadına varamayacağı vurgulanmaktadır. Dolayısıyla cümlenin ana fikri “Tüketim toplumları, üretmenin verdiği mutluluğu yaşayamaz.” şeklinde belirlenebilir.
Cümleden Çıkarılabilecek Yargı
Seçeneklerin birinde cümlede hiçbir öznel yargı, yorum vb yapmadan ulaşılabilen bir bilgi vardır. O bilgiye cümleden çıkarılabilecek yargı denir.
İnsan, bazı şeyleri söylemeyi seçtiği için değil; onları belli bir biçimde söylemeyi seçtiği için ‘yazar’dır.
Bu cümlede, “bazı şeyleri söyleme” sözüyle, konu; “belli bir biçimde söyleme” sözüyle, üslup kastedilmiştir. Bu sözlerden hareketle cümlede, bir insanı yazar yapan şeyin işlediği konunun değil, üslubunun olduğu anlatılmak istenmiştir. Dolayısıyla bu cümlede anlatılmak isteneni “Bir yazarın neyi söylediğinden çok, nasıl söylediği önemlidir.” şeklinde ifade edebiliriz.
Cümleden Çıkarılamayacak Yargı
Bir cümle verilir ve bu cümleden çıkarılamayan ya da cümlenin anlamıyla çelişen yargıları bulmamız istenir.
Yapılacak iş verilen cümleyi yorumlayarak cümleden çıkarılabilecek yargıları bulmaktır. Sorular dört seçenekten oluştuğuna göre, seçeneklerin üçündeki yargılar, verilen cümleden çıkarılabilecek niteliktedir. Dolayısıyla cümleden çıkarılabilecek yargılar belirlenince, cümleden çıkarılamayacak yargı kendiliğinden ortaya çıkacaktır.
Ahmet her yıl Antalya’yı ziyaret eder ama bu yıl yalnız değildi.
1. “Ahmet Antalya’ya daha önceki yıllarda da gelmiş.”
2. “Ahmet önceki yıllarda Antalya’ya tek başına geliyormuş.”
3. “Ahmet ilk kez bu yıl Antalya’ya tek başına gelmemiş.”
4. “Ahmet Antalya dışında başka bir yere gitmemektedir.”
Açıklama: Bu cümleden ilk 3 yargıyı çıkarabiliriz ama 4. yargıyı çıkaramayız.
Cümle Tamamlama
Cümle tamamlama bir ya da birkaç kelimesi boş bırakılan bir cümleyi, cümlenin bağlamından hareketle tamamlamaktır. Cümle tamamlanırken cümlenin bağlamına uygun kelimenin getirilmesine ve bu kelimeye getirilen ekin dil bilgisi kurallarına uygun olmasına dikkat edilmelidir.
-Anlamsal ilişki doğru kurulmalıdır.
-Zaman ve kişi yönünden uyum olmalıdır.
-Cümleleri anlamca bağlamak için uygun bağlaçlar kullanılmalıdır.
Kurban Bayramı’nda etleri doğramak için yeni bir……………aldım. (Bağlamdan hareket edecek olursak boş bırakılan yere “bıçak” kelimesinin gelmesi uygun olur.)
Cümle Oluşturma
Sözcükleri karışık olarak verilen bir cümlenin kurallı ve anlamlı bir şekilde sıralanmasıdır.
Cümle oluşturulurken öncelikle yüklem olarak seçilebilecek kelime bulunmalıdır.
Yüklem olmaya yakın birden fazla sözcük olabilir. Bu durumda anlam ilişkisi kurulmalıdır.
1. dallarından biridir.
2. anlattığı için
3. roman
4. bir çok konuyu
5. okuyuculara
6. okuduğunu hayal kurdurarak
7. edebiyatın şiir gibi
Yukarıdaki kelime ya da kelime grupları ile anlamlı ve kurallı bir cümle oluşturabilmek için sıralama ne olmalıdır?
3-4-5-6-2-7-1
Roman bir çok konuyu okuyuculara okuduğunu hayal kurdurarak anlattığı için edebiyatın şiir gibi dallarından biridir.
Düşüncenin Yönünü Değiştiren Sözcükler
Cümledeki anlam akışının , ileri sürülen düşüncenin yönünü değiştirten sözcüklerdir. Fakat bir konudan başka bir konuya geçilirken “fakat, ama, lakin, ancak, oysa, ne var ki, yalnız, halbuki” gibi anlamın akışını değiştiren sözcükler kullanılabilir. Bu tür sözcükler cümlede anlamın akışını değiştiren sözcüklerdir.
Ankara güzel, düzenli, planlı bir şehirdir; fakat denize kıyısı yoktur.
Parası yok, arkadaşı yok, gidecek kimsesi yok; yalnız temiz bir kalbi var.
